Slechts enkele dagen voor zijn dood geef Brian Epstein een opvallend interview. Onderwerpen zijn o.a.: drugs, huwelijk, seksualiteit, antisemitisme, geloof, zelfdoding – en zijn cruciale rol in het succes van The Beatles. Dit is het derde en laatste deel van het interview dat acht dagen voor Brians dood werd gepubliceerd.
― MELODY MAKER, 19 AUGUSTUS 1967 ―
Ik begrijp dat uw contract met The Beatles eind van dit jaar afloopt. Heeft u er enige twijfel over of ze het zullen verlengen?
Nee, helemaal niet. Ik denk niet dat het voor hen verschil maakt voor hoe lang ik me contractueel aan hen verbindt. Een contract stelt niet veel voor als je niet kunt samenwerken en gelukkig kunt zijn met elkaar. En ik ben ervan overtuigd dat ze met geen enkele andere manager in zee zouden willen gaan. Vanzelfsprekend zou ik nooit iets van hen gedaan willen (en kunnen) krijgen tegen hun zin, omdat ik ‘in mijn recht’ zou staan. Meestal zitten we toch al op 1 lijn met onze ideeën. En zo gaan we op dezelfde prettige manier voort. Feitelijk is de grootste waarde van een contract tussen ons in het belang van de juristen, accountants en dergelijke, want zij staan er altijd op dat deze zaken op papier worden vastgelegd.
Wanneer begon jullie samenwerking?
In december 1961, nadat ik ze in november had horen spelen in de Cavern.
Er wordt algemeen aangenomen dat u naar ze ging kijken omdat er in de platenzaak waarover u de leiding had meerdere keren was gevraagd naar hun platen. Is dat waar?
Min of meer. In die tijd begonnen de zaken waarmee ik mij bezig hield mij juist te vervelen. Ik had al gedurende vijf jaar platen verkocht in het bedrijf van mijn ouders en had op dat gebied wel het maximaal haalbare succes geboekt. Ik had al diverse andere dingen geprobeerd: etaleur, meubelverkoper, militaire dienst, boeken verkopen aan Charing Cross Road met wisselend succes, en juist in die tijd zocht ik een nieuwe, spannende uitdaging.
Er moet u al vaak gevraagd zijn of u het enorme succes van The Beatles zag aankomen toen u ze contracteerde. Mag ik het u toch nog eens vragen?
Ik heb er geen enkel moment aan getwijfeld dat zij gigantisch zouden worden. Maar ik had me geen enkele voorstelling kunnen maken van de loop der gebeurtenissen. Ik zag het potentieel van The Beatles zonder te weten hoe het zich zou ontwikkelen. Natuurlijk zat de timing ook mee.
Denkt u dat u ook manager en impresario was geworden als uw ontmoeting en samenwerking met The Beatles nooit hadden plaatsgevonden?
Dat weet ik niet. Toen ik 16 was wilde ik kleding ontwerpen, maar dat is niet gelukt. Toen ik 22 was wilde ik acteur worden, dus ging in naar RADA (Royal Academy of Dramatic Art), maar ik vond het er niet leuk. En toen ben ik platen gaan verkopen en daarna ontmoette ik The Beatles.
Hoeveel, denkt u, hebt u bijgedragen aan het succes van The Beatles?
Nou, wat ze tot nu toe hebben bereikt hebben ze zeker niet aan mij te danken, als dat is wat u hier suggereert. Maar onze goede samenwerking heeft er wel aan bijgedragen. Als mensen mij vragen waarom The Beatles zo enorm succesvol zijn, verwachten ze altijd een kort antwoord. Maar dat is er niet. Er zijn honderden factoren die daaraan bijdragen.
Zouden The Beatles net zo veel succes behaald hebben met een andere manager?
Ze zouden misschien evenveel succes hebben gehad, maar ik denk niet dat ze net zo gelukkig zouden zijn geweest. Ik weet wel dat ik altijd oprecht en eerlijk ben geweest naar hen toe en dat waarderen zij.
Steekt u 25% van hun verdiensten in uw zak?
Dat was zeker het geval in het begin, toen ik meer budget nodig had voor hun promotie. Maar nu komt het ruwweg neer op een aandeel van 20% voor ons alle vijf.
Ik kan me echter voorstellen, dat Paul en John, als componisten, de hoogste inkomens hebben?
Ja, dat kan ik me ook voorstellen.
Er is in het verleden wel gesuggereerd dat u The Beatles gebruikte om andere artiesten te promoten. Is dat waar?
Ondanks alles wat er gezegd kan zijn, is dit absoluut niet waar. Ik heb hen nooit gebruikt om andere artiesten te promoten. Ik ben altijd volledig doelgericht geweest wat dat betreft en ik moet zeggen, in alle eerlijkheid, dat The Beatles altijd makkelijk te managen zijn geweest. Als zij hadden besloten om voor een andere manager te kiezen, dan hadden zij hetzelfde vertrouwen en dezelfde idealen behouden, daarvan ben ik overtuigd. Wederzijds vertrouwen en overtuiging bestonden tussen ons vanaf het eerste begin.
Zijn er mensen die uw talenten als pop svengali na het fenomenale succes van The Beatles hebben overschat?
Ik denk dat dit vroeger meer is voorgekomen dan het nu nog doet. Ik werd gewoon overladen met talent. Maar ik ben er nu niet meer naar op zoek. Ik heb al mijn verantwoordelijkheden als agent gedelegeerd en ik denk dat er niemand meer te hoge verwachtingen heeft van mij.
Sommige mensen hebben The Monkees betiteld als grootste muziek sensatie sinds The Beatles. Hoe kijkt u tegen deze claim aan?
Ik denk dat The Monkees een grote versterking zijn van de muziekindustrie, maar ik denk niet dat zij zich serieus kunnen meten aan The Beatles.
Denkt u dat zich ooit opnieuw een fenomeen als The Beatles zou kunnen voordoen?
Ik dezelfde vorm en grootheid lijkt het me erg onwaarschijnlijk. Als mensen een band aanwijzen als zijnde de nieuwe Beatles maak ik me geen zorgen. Het is net zoals bij Bardot. Het laat haar koud dat er 48 meisjes zijn die allemaal worden uitgeroepen tot de nieuwe Bardot. Maar als er nog een Beatles fenomeen op zal staan, dan ben ik daar eerder toeschouwer bij, dan aanjager, zoveel weet ik zeker. Ik heb alle fasen van het management met The Beatles doorlopen en dat is voor mij genoeg. Ik zou graag doorgaan met The Beatles en met Cilla, en ik zou Gerry graag zien doorbreken. Natuurlijk ben ik er trots op dat ik door NEMS Enterprises ook met andere artiesten geassocieerd word. Met name The Cream, The Bee Gees, The Who, Matt Monro, Donovan, enz. Maar ik kon natuurlijk niet alle NEMS activiteiten persoonlijk afhandelen, dus heb ik deze verantwoordelijkheden overgedragen aan mensen die ik daarvoor geschikt acht.
Naast alle successen heeft u ook uw deel aan mislukkingen gehad als manager. Wat vindt u daarvan?
Ik heb erg te doen met de artiesten die het niet hebben gemaakt onder mijn management.
Denkt u dat u in deze gevallen een beoordelingsfout hebt gemaakt of was dat juist het publiek?
Ik denk dat het meestal, vroeger dan, mijn fout was. Daarnaast spelen er natuurlijk andere factoren mee bij jonge mensen die zich ontwikkelen, maar niet de volwassenheid en vooruitgang bereiken die je had gehoopt.
Zijn The Beatles erg veranderd sinds hun eerste ontmoeting met u?
Ja, heel erg veel.
Momenteel wordt nogal eens de kritiek geuit dat The Beatles het contact hebben verloren met het publiek dat hen groot gemaakt heeft. Wat vindt u van deze kritiek?
Dit is echt niet waar. Ik vindt het geen goed idee dat ze zich elke minuut via de pers moeten laten horen. Aan de andere kant zijn ze al behoorlijk open geweest over een heleboel zaken. Paul heeft kortgeleden nog heel vrij met de pers gesproken. Maar er moet ergens een grens getrokken kunnen worden. Er zijn 100.000 journalisten die hen willen interviewen. Bij de presentatie van het Sgt. Pepper album hebben we ons lange tijd afgevraagd wat de beste manier zou zijn om dit aan te pakken. Uiteindelijk besloten we om een feest te geven bij mij thuis. Het was moeilijk om te beslissen wie we wilden uitnodigen – we wilden mensen uit onze persoonlijke kring en mensen die het nieuws zouden verspreiden. Ik denk dat er ongeveer 15 journalisten waren. Het bleek een goed idee te zijn, want het verhaal ging de hele wereld rond.
Maar, gaan we The Beatles nog op het podium terugzien voor concerten?
Niet op de oude manier. Maar het is moeilijk om in de toekomst te kijken. Om een voorbeeld te geven, ik had 12 maanden geleden niet kunnen voorspellen dat The Beatles ten overstaan van de hele wereld tegen iedereen zouden vertellen dat ‘All You Need Is Love’. Zoals u weet zijn The Beatles bezig met de voorbereidingen voor een t.v. programma dat wereldwijd wordt aangeboden. Ze zijn daarnaast ook enthousiast over het ontwikkelen van ideeën voor een film. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band was een fantastisch succes. Tot dusver zijn er in Engeland 521.043 exemplaren van verkocht, bijna 2 miljoen in Amerika en enorme verkoopcijfers zijn ontvangen vanuit vele andere landen. Ik denk dat ze graag een Sgt. Pepper film zouden willen maken. Ze hebben de muziek er natuurlijk al voor gescoord en hebben het idee dat ze de visualisatie ook voor elkaar kunnen krijgen. Ze zouden graag zien dat de film tot stand komt binnen onze eigen cirkel en er zijn een heleboel goede mensen bij NEMS die hen hierbij kunnen helpen. Ze willen volledige vrijheid om de film te maken en hem te creëren op hun eigen wijze.
Klopt het dat The Beatles bij hun platen steeds meer hulp krijgen van buitenaf en er minder persoonlijk bij betrokken zijn?
Nee, dat is niet waar. Eerder het tegengestelde. Ze zijn meer betrokken bij de totstandkoming van hun platen dan ooit tevoren. Ik kan de waarheid van dat feit niet genoeg onderstrepen. Natuurlijk spelen George Martin en anderen een rol. Maar The Beatles zijn nog steeds de scheppers. Zij zijn vaak aanwezig bij het mixen van de opnames en hebben op elk vlak de controle in eigen hand gehouden. Ik kan alleen voor mijzelf spreken, maar ik geloof meer in hen dan ooit.
Mike Hennessey
Vertaling: Marijke Snel-van Asperen