Historisch perspectief
Enoch Powell kijkt de goedgevulde zaal in van het Midland Hotel in Birmingham. De vergaderzaal is tot de nok toe gevuld op 20 april 1968, en het lijkt wel of er meer persmensen zijn dan gewone bezoekers. Hij verwacht een heftige reactie op zijn speech, maar hij voelt dat hij zich moet uitspreken: de regering was haar antidiscriminatiewet aan het voorbereiden hij kan dit beleid van onbeperkte immigratie niet zomaar voort laten gaan. Deze speech kan hem een ministerschap opleveren, of het einde van zijn carrière betekenen. De camera man geeft hem een teken, en hij begint zijn speech.
“Ieder jaar komen 50.000 immigranten dit land binnen. In het jaar 2000 zal 10% van de bevolking uit immigranten bestaan*). De immigranten-gemeenschappen kunnen hun leden mobiliseren tegen hun medeburgers, en de rest overdonderen en overheersen met de wettelijke middelen die de onwetenden en slecht geïnformeerden hun verschaft hebben. Als ik vooruitkijk ben ik met sombere voorgevoelens vervuld. Net als de oude Romeinen, lijk ik de rivier Tiber te zien dampen van het bloed……”
Hij citeerde verder uit een brief van een van zijn kiezers, een oudere dame in Wolverhampton. Ze zou de laatste blanke in haar straat zijn. Ze had herhaaldelijk niet-blanken geweigerd als kamerhuurder, waarna zij bij haar eigen huis voor racist was uitgemaakt en uitwerpselen door de brievenbus had gekregen.
De speech van Enoch Powell werd met zeer verschillende gevoelens ontvangen; het grote publiek leek hem te steunen. Hij ontving bijna 120 000 brieven (overwegend positief), terwijl een Gallup-opiniepeiling die eind april werd gehouden, aantoonde dat 74% van de respondenten het met hem eens was.
Maar de politiek vond dat hij een taboe (t.a.v. immigratie en racisme) doorbroken had. De dag na zijn speech in Birmingham werd hij ontslagen als schaduwkabinet minister; Powell heeft daarna nooit meer een belangrijke politieke functie vervuld.
De song
‘Commonwealth’ werd opgenomen op 9 januari, 1969, in Twickenham Film Studio’s, Londen, tijdens de ‘Get Back/Let It Be’ sessies.
De tekst noemt (Harold) Wilson en (Ted) Heath, de leiders van de 2 grote politieke partijen in Engeland op dat moment. Maar Enoch Powell krijgt de meest aandacht. Het is wel duidelijk dat McCartney en Lennon het niet eens zijn met Powell, en dat zij immigranten verwelkomen. Toch was dit liedje veel te politiek om uitgebracht te kunnen worden in 1969. Deze track is daarom nooit officieel op plaat verschenen, wat zeldzaam is: meestal vonden – ook matige – liedjes wel ergens een plek, op Beatles LP’s, solo LP’s, of als weggevertje aan andere artiesten.
‘Commonwealth’ is het Britse Gemenebest, het verbond tussen Engeland en haar voormalige koloniën (waaronder immigratielanden als India, Pakistan, de West-Indische eilanden). John en Paul noemen ook de “Common Market”, de voorganger van de Europese Unie, maar het verband met het onderwerp van dit liedje (immigratie) is moeilijk te vinden.
De woorden zijn geïmproviseerd, en de muziek grotendeels ook. Paul McCartney verzint teksten op lead vocals terwijl hij bas speelt, en John Lennon bedenkt ter plekke een backing vocal (“yes”). De opname werd ook gefilmd, en het is te zien hoe Lennon zich vermaakt, gezellig gitaar spelen op een versterker zittend met Yoko Ono. Het lijkt erop dat Harrison niet meespeelde, maar in discussie was met een opname engineer. Ringo – natuurlijk – op drums.
De Beatles speelden Commonwealth slechts 1 keer.
De Beatles speelden Commonwealth slechts 1 keer. Het is interessant om te horen hoe Lennon en McCartney het liedje componeren, terwijl ze spelen. Lennon verandert McCartney’s “you’re much too wealthy for me” in “you’re much too common for me”. Zij maken er een woordgrapje van. ‘Common’ betekent in het Engels zowel ‘gemeenschappelijk’ als ‘ordinair’.
In het begin is het akkoorden schema nog wat flexibel, maar als gauw wordt het zoals we het kennen van Get Back en de Ballad of John en Yoko.
McCartney bedacht enkele dagen later een nieuwe tekst, en de muziek van ‘Commonwealth’ veranderde in ‘Get Back’. Toch kwam McCartney niet helemaal los van het thema van Commonwealth: ook JoJo en Loretta Martin moeten terug naar waar zij vandaan kwamen:
“Jojo left his home in Tucson, Arizona
For some California grass
Get back, get back
Get back to where you once belonged”
Voor de laatste regel met een ‘Ga Terug’ thema, was McCartney wellicht ook geïnspireerd door het liedje ‘Sour Milk Sea’ van Harrison, dat ze in 1968 gerepeteerd hadden?
“Get out of Sour Milk Sea
You don’t belong there
Get back to where you should be“
Lennon vergat Commonwealth evenmin, en gebruikte de muziek in zijn ‘Ballad of John and Yoko”. Ook de tekst leunt wel wat op Commonwealth, met ook weer een ‘Ga Terug” thema:
“Standing in the dock at Southampton
Trying to get to Holland or France
The man in the mac said
You’ve got to go back“
Daarmee is Commonwealth een belangrijke ‘outtake’, de voorloper van 2 hits van de Beatles. Hoewel de Beatles zich uitspreken tegen discriminatie en de ideeën van Enoch Powell, is Commonwealth nooit officieel verschenen, ook niet op de Anthology CD’s. Maar nu in een fraaie remix beschikbaar in The Cellar Full of Remixes.
*) Powell schatte dit iets te hoog in. In werkelijkheid was dit 7.9% in 2001.
– Bob de Jong –