Pauline Sutcliffe, de zus van de in 1962 overleden ‘vijfde’ Beatle Stuart Sutcliffe, beweert dat haar broer is gestorven aan een hersenbloeding die het gevolg was van een trap die John Lennon tegen Stu’s hoofd had gegeven. Pauline staaft haar beschuldiging met historisch materiaal, dat zij op 29 juli ter veiling aanbiedt. Uit een schetsboek van haar broer zou blijken dat hij mentaal snel en sterk achteruitging in de maanden voor zijn dood op 21-jarige leeftijd.
In de film ‘Backbeat’, die op 12 juli jl. via Nederland 1 werd uitgezonden, is te zien hoe Stu toch wel een beetje tegen wil en dank en vooral op aandringen van John in The Beatles zat. Toen hij tijdens de eerste serie optredens in Hamburg in 1960 de fotografe Astrid Kirchherr ontmoette, werd hij verliefd op haar. De groep werd het land uitgezet omdat George Harrison nog geen 18 was en kwam een jaar later weer terug. Daarbij besloot Stu uit de groep te stappen en in Hamburg zijn carrière als beeldend kunstenaar weer op te pakken. Op 10 april 1962 stierf hij in Astrids armen in een ambulance op weg naar het ziekenhuis. Dus niet, zoals in de film te zien is, op de vloer van zijn atelier…
Artsen konden geen aanleiding voor de hersenbloeding vinden en er werd aangenomen dat zijn dood het gevolg was van een gevecht drie jaar eerder, waarbij John Lennon Stu juist verdedigd had. Ook dat zit in ‘Backbeat’.
Nu zou uit het zwarte schetsboek van Stu – gedateerd oktober 1961, na een gevecht met John Lennon – blijken hoe zijn gezondheid verslechterde. In het boek staan vele opmerkingen en verklaringen die Stu’s mentale instorting weergeven. Kreten om hulp, woorden als ‘kwelling’, ‘schreeuw’, ‘ontploffing’, ’the bloody brain’ verschijnen in een schokkerig handschrift, omgeven door uitroeptekens en abstracte schetsjes. Op andere plaatsen beschrijft Stu hoe hij hulp verwacht van artsen om zijn lijdensweg te verzachten. Het boekje vormt een sterk contrast met de algemeen heersende opvatting dat Stu Sutcliffe opbloeide als een getalenteerd vakman en dichter.
In haar recent uitgebrachte biografie over het leven van haar broer, ‘The Beatles’ Shadow’, schrijft Pauline Sutcliffe: ‘Ik denk dat de hersenbloeding die Stuart het leven kostte, veroorzaakt is door een verwonding die John hem heeft toegebracht in een jaloerse woedeaanval. Na zijn dood bleek dat Stuart een deuk in zijn schedel had, van een slag of stoot. En een paar maanden eerder had John mijn broer gemeen tegen het hoofd getrapt, tijdens een onverwachte, onuitgelokte aanval.’
Later verklaarde zij: ‘Het gevecht in 1959 met enkele mannen kan niet de oorzaak zijn geweest. Zoiets heeft niet pas drie jaar later een dergelijk gevolg. En het is zeker dat John Stu een trap heeft gegeven, mensen hebben dat tegenover mij verklaard.’ Pauline gelooft dat John en Stu, die samen studeerden aan de Kunstacademie in Liverpool, een homoseksuele relatie hebben gehad. ‘John heeft dat ook zelf toegegeven.’
Alan Clayson, met wie Pauline Sutcliffe het scenario voor de film ‘Backbeat’ schreef, gelooft niet in de theorie. ‘Het kwam door de amfetaminen, daar gebruikte hij meer van dan goed voor hem was.’ Clayson weet ook niets van een gevecht tussen Stu en John Lennon. Met het verkopen van de persoonlijke spullen van haar broer, waaronder een aantal brieven die Astrid Kirchherr aan de familie Sutcliffe schreef, hoopt Pauline Sutcliffe het beeld van haar broer op te poetsen. ‘Hij was meer dan een mooi gezicht en een slechte bassist,’ zegt ze.
In de film ‘Backbeat’ zag je nagespeeld hoe deze foto werd gemaakt…
Dit is de originele van Astrid Kirchherr, met v.l.n.r. George, Stu en John.
(Noot van de redactie 1: Allan Williams maakte in zijn boek “The Man Who Gave The Beatles Away” al melding van dit trap-incident. Volgens Williams voelde Lennon zich al vrijwel direct erna erg bezorgd over de nasleep en heeft Lennon later zelf ook altijd met gewetenswroegende vragen omtrent de dood van Stu geworsteld.
Matthieu van Winsen
16/7/2003