Als iemand de vijfde Beatle was, was het Brian Epstein en als iemand dat kon weten was het Paul McCartney, van wie deze woorden komen. George Harrison zei ooit dat ‘MBE’, de koninklijke onderscheiding die aan hem en zijn mede Fab Four bandleden werd toegekend in 1965, stond voor Mr. Brian Epstein.
Epstein was de muziekkenner en ondernemer die The Beatles ontdekte bij een lunch optreden in The Cavern Club, in november 1961. Hij zei: “Ik werd onmiddellijk geraakt door hun muziek, hun beat en hun gevoel voor humor op het podium. En zelfs naderhand toen ik hen ontmoette werd ik opnieuw geraakt door de charme van hun persoonlijkheden en het was daar dat het echt allemaal begon.” Ze tekenden een managementcontract in februari 1962 – een document dat in 2008 werd geveild voor £ 240,000.
Maar het kostte hem nog maanden van geleur met de band langs ongeïnteresseerde platenlabels, voordat George Martin hen uiteindelijk een contract aanbood met Parlophone – voornamelijk door Brian’s overtuiging dat zij internationaal beroemd zouden worden.
Epstein had korte tijd gestudeerd aan de RADA (Royal Academy of Dramatic Art) – met o.a. Albert Finney en Peter O’Toole als klasgenoten – en dat was van invloed op zijn beslissing om het uiterlijk van de band netter te maken, door hun jeans en leren jacks te verwisselen met kostuums en de beroemde synchrone buiging aan het eind van hun optredens in te voeren.
Eén man die meer van Epstein weet dan de meesten is Andrew Lancel, die hem speelde in ‘Brian Epstein – The Man Who Made The Beatles’ op West End en tijdens de nationale tour, en die opnieuw in Brian’s schoenen staat in ‘Cilla – The Musical’. Daarin wordt het verhaal verteld van het pad naar roem van Cilla Black en, als zijnde haar manager, eveneens, had het ook ‘Brian Epstein – The Man Who Made Cilla Black’ kunnen heten?
“Nou, de show gaat niet over Brian Epstein, het is een show over Cilla en is een momentopname van een bepaalde periode uit zijn leven,” verklaart Andrew, die in 2012 werd benoemd tot ‘Slechterik van het jaar’ bij de Britse Soap Awards, dankzij zijn rol van de slechte Frank Foster in Coronation Street.
“We zijn allemaal bekend met Cilla de ster, het nationale bezit, en dit laat zien hoe hij haar op koers zette om dat te bereiken. Ze had zelf al enige naam gemaakt, maar hij opende deuren voor haar, hielp haar doorbreken in de VS en introduceerde haar bij The Beatles – zo schreef Paul McCartney de tune voor haar TV show.”
“Brian had een bijzonder goede band met John Lennon en hij was het – en zijn felle Tante Mimi die Lennon had opgedragen om Cilla voor te stellen aan Brian! – die Epstein overtuigde om Cilla auditie te laten doen. Sterker nog, hij overreedde hem om haar een tweede kans te geven toen het de eerste keer niet zo goed was gegaan.” Dat was namelijk gekomen doordat The Beatles, als Cilla’s backing groep, de nummers hadden gespeeld in hun gebruikelijke toonsoort in plaats van deze aan te passen aan haar stem.
“De relatie tussen Brian en Cilla kwam toch wat onder druk te staan in het laatste jaar,” zegt Andrew. “Zij beschuldigde hem ervan niet genoeg aandacht aan haar te besteden en afgeleid te zijn door drugs en dat zit allemaal in de show. Maar op hetzelfde moment was Brian ook de man die haar de televisie deal bezorgde die haar op de weg hielp naar nationale roem als presentatrice van Blind Date, Surprise Surprise, enzovoorts.”
Het persoonlijke leven van Brian Epstein was inderdaad nogal een zootje. Het feit dat hij homo was toen homosexualiteit nog verboden was, was een openbaar geheim onder zijn vrienden en de aanleiding tot zijn ontslag uit de dienstplicht. Als klerk bij het Royal Army Service Corps, had hij zich een officiers uniform laten aanmeten dat hij droeg in het Londense uitgaansleven, maar hij werd gearresteerd in de Army and Navy Club aan Piccadilly omdat hij zich uitgaf voor een officier.
Epstein ontliep de krijgsraad door in te stemmen met een bezoek aan een psychiater, die lucht kreeg van zijn sexuele geaardheid en Brian werd ‘emotioneel en mentaal ongeschikt’ verklaard en ontslagen.
The Beatles waren uiterst beschermend tegenover hun manager, hielden iedereen uit zijn buurt die hem om zijn sexuele aard bespotte, hoewel van Lennon bekend is dat hij hem er bij gelegenheid wel eens mee plaagde. Epstein had ook problemen met zijn toenemende drugs gebruik. Hij nam al stimulerende middelen vanaf het moment dat hij in de muziek business was begonnen, maar hij ging er te veel van gebruiken. Hij deed ook een – mislukte – poging om in een ontwenningskliniek van zijn verslaving aan amfetamine af te komen.
Daarnaast was Epstein een zware gokker en verloor hij vaak duizenden ponden bij het spelen van baccarat in plaatsen zoals het Curzon House hotel, dat hem het dure eten en dito wijn die hij bestelde niet in rekening bracht in de wetenschap dat hij veel meer geld zou verliezen aan de speeltafels.
Op 27 augustus 1967 werd Epstein door zijn butler gevonden, overleden als gevolg van een overdosis. Een onderzoek wees uit dat het een ongeluk was, de 6 barbituraten die Brian had geslikt om in te slapen waren waarschijnlijk normaal voor hem, maar door een geleidelijke opbouw ervan in zijn lichaam in combinatie met de alcohol die hij had gedronken was zijn verdraagzaamheid voor deze middelen gedaald tot een dodelijk niveau.
The Beatles waren niet aanwezig bij zijn uitvaart om zijn familie privacy te geven en te voorkomen dat hun aanwezigheid fans zou aantrekken.
“Hij had nog zoveel meer te doen,” zegt Andrew. “Vergeet niet dat Brian pas 32 was toen hij stierf en ik denk dat hij zowel The Beatles als Cilla zelfs nog groter gemaakt zou hebben. Hij zou een geweldige filmcarrière hebben opgebouwd voor The Beatles, die toen al waren gestopt met live optredens, maar toen hij er niet meer was kregen ze over het minste of geringste ruzie, waar hij hen eerder bij elkaar had kunnen houden.”
En zo was het, want behalve hun zakelijk manager, kwam Epstein vaak tussen beide om persoonlijke geschillen binnen de groep op te lossen en zonder zijn kalmerende invloed kwamen de scheuren al gauw aan het licht. Inderdaad zei John Lennon later over de dood van Epstein: “Ik wist toen dat we een probleem hadden. Ik dacht: ‘Nu hebben we het gehad’.”
Andrew voegt er aan toe: “Hij zou zich volledig hebben gefocust op hun en Cilla en andere acts zoals Gerry and the Pacemakers hebben over gelaten aan andere mensen in zijn organisatie terwijl hij van haar een internationale ster maakte.”
Cilla — The Musical draait tot april. Zie voor tickets www.cillathemusical.com
(Bron: sundaypost.com)
(Vert: Marijke Snel – van Asperen)