Eindelijk! Het afgelopen weekend is de bijna acht uur durende documentaire Get Back op Disney Plus verschenen. Een onvoorstelbare bron aan nieuwe informatie over het project dat later zou uitmonden in Let It Be. Amper bekomen van alle beelden sprak het bestuur van beatlesfanclub.nl met elkaar. Ron Bulters en Tim op het Broek bedachten enkele stellingen die ze tegen het licht hielden. Wil je reageren? Graag! Doe dat naar info@beatlesfanclub.nl. Je reactie wordt dan in deel 2 meegenomen.
- Michael Lindsey-Hogg verdient rehabilitatie voor zijn werk
Ron: Je kunt van alles vinden van Let It Be, maar het is Michael geweest die al dat prachtige materiaal geschoten heeft. Let it Be was een compromis, omdat vier Beatles zich waarschijnlijk bemoeiden met de vraag wat er wel en wat er niet in moest komen. Het idee om tijdens de lunch (na het opstappen van George) een microfoon te verstoppen in een bloempot getuigt van een visie en Peter Jackson had de techniek om conversaties die overstemd werden door instrumenten te isoleren. Techniek die in de jaren ´60 uiteraard niet bestond. Dat doet niets af aan het werk van Peter Jackson, maar het was Lindsey-Hogg die het pad effende. Bovendien heb ik Let It Be nooit een deprimerende film gevonden, maar Lindsey-Hogg was ook nog slechts een jonge gozer. Te weinig bagage wellicht om zich te laten gelden.
Tim: Laat ik meteen met de deur in huis vallen. Get Back is het beste dat Apple na Abbey Road in 1969 heeft uitgebracht. Het is een wonderbaarlijk geschenk en een waanzinnig document. De film Let It Be steekt schril af tegen deze versie. Wat zeg ik; de Let It Be-film is een misdaad tegen de culturele nalatenschap van John, Paul, George en Ringo. We hebben Michael Lindsey-Hogg nu een beetje leren kennen, omdat hij veel aanwezig is in de Get Back–film. Daarin heb ik gezien dat niet Yoko voor het ongemak binnen de band heeft gezorgd, maar Michael Lindsey-Hogg! Hij zuigt alle energie uit The Beatles en voert de druk alleen maar meer op. Zijn ideeën voor een eventuele liveshow strokenook totaal niet met de ‘vibe’ waarin The Beatles op dat moment verkeren. Het ontbreekt hem aan alle sociale antennes. Echter; wat ik me niet heb gerealiseerd is dat zijn technieken om The Beatles zo naturel mogelijk te laten optreden in hun eigen film, tamelijk onconventioneel en bijzonder was. Daarin verdient hij absoluut rehabilitatie. Microfoons werden stiekem in plantenbakjes geplaatst zodat een geheime meeting tussen Paul en John kon worden opgenomen en de rode lampjes van sommige camera’s werden ook afgeplakt zodat The Beatles niet konden zien of er werd gedraaid of niet. Slechts een keer riep McCartney op om te stoppen met filmen, hetgeen meteen werd ingewilligd.
- Het zijn niet Paul, George, of John die voor de mislukking van Let It Be zorgden. Het is Ringo.
Ron: Het is Ringo die in februari moet starten met de opnamen van de film The Magic Christian en daarmee de band onder druk zet om het project te laten eindigen in januari. Het is ook Ringo die niet naar het buitenland wil gaan voor een optreden. De andere drie zijn ook niet altijd meegaand in dat voorstel, maar er zijn momenten waarop zowel John, Paul, als George wel voor dat idee op te warmen zijn.
Tim: Het is onvoorstelbaar dat zo’n professionele band als The Beatles zo halfslachtig en ongeorganiseerd te werk ging in 1969. Sinds het overlijden van Epstein werd het een stuurloos schip. Omdat Ringo eind januari filmopnamen in zijn agenda had staan voor The Magic Christian, moest het Get Back-project in een paar weken voltooid worden. Krankzinnig als je erover nadenkt. Ringo oogt vermoeid en lijkt vaak een kater te hebben. Niet zo heel gek wanneer je bedenkt dat het ochtend is wanneer er gewerkt moet worden. Dat zijn geen tijden voor muzikanten. Hij oogt tijdens de Twickenham-sessies vermoeid en vooral zeer ongeïnteresseerd. Dat slaat om tijdens de sessies bij Apple. Zijn idee om uiteindelijk het dak op te gaan heeft er ook voor gezorgd dat het project met een knaller kon eindigen. Dus nee, Ringo heeft niet gezorgd voor de mislukking van Let It Be (als je al van een mislukking kunt spreken). Hij oogt slechts vermoeid.
- Is dit project nog door enig toekomstig Beatles-product te overtreffen?
Ron: Ik kan mij geen andere bestaande documentaire voor de geest halen die een zo uitgebreid en intiem beeld schetst over een periode van een maand. Met Anthology werd een nieuwe standaard gezet voor een carrièreoverzicht, maar dit is zo uitgebreid en briljant in elkaar gezet dat het lastig wordt om dit te overtreffen. Uiteraard is er nog genoeg mooi audio om boxsets mee te maken (de ultieme live-box bijvoorbeeld), maar als er nog visuele projecten komen dan zou Peter Jackson moeten worden wat Giles Martin is voor de audio.
Tim: De bron is nu wel opgedroogd. Natuurlijk er is nog genoeg audio in de kluis die meer dan de moeite waard is, maar dit is het enige project waarbij The Beatles zo intens werden gevolgd.’Warts and all’. Stel je eens voor dat er steeds camera’s aanwezig waren tijdens de opnames van Sgt. Pepper! Het enige wat dit nog zou kunnen toppen is wanneer er opeens uren aan beeldmateriaal blijken te zijn van hun Hamburgperiode, maar dat is slechts een persoonlijke hartenwens van mezelf en om jou en mij meteen uit de droom te helpen: die beelden zijn er simpelweg niet.
- Deze docu is eigenlijk voor het grote publiek een mislukking.
Ron: Ik vraag mij af of het grote publiek alle nuances en “Easter eggs” oppikt, of überhaupt begrijpt wat “Apple Scruffs” zijn, maar ik vraag mij nog meer af of zeven uur kijken naar één band voor een niet-bovenmatig geïnteresseerde Beatlesfan vol te houden is. Dit is het eerste project waarbij niet gekozen is om iedereen tevreden te stellen, maar om juist de echte fans te bedienen.
Tim: De film is traag, soms zelfs deprimerend, maar bovenal intens. Toch hoor ik om me heen mensen, die niet de grootste Beatlesfans zijn, die er ook erg van hebben genoten. Het is natuurlijk ook een psychologisch drama waar je naar zit te kijken. Al is met name aflevering twee veel te lang. Ik begrijp dat je compleet wil zijn, maar de hele romplomp rondom het bouwen van de studio in de kelder van het Applegebouw vraagt wel heel erg veel van de gemiddeld geïnteresseerde kijker. Toch is dit een ontzettende belangrijke documentaire, die je niet kunt vangen in twee uur. Juist omdat het zo lang duurt, word je onderdeel van het proces. Je voelt de opbouw, de euforie wanneer wel iets lukt en de Beatlemagie opnieuw wordt gevonden. Ik durf te stellen dat dit de grootste Rock ‘n’ Roll-documentaire is die je maar kunt bedenken. Nergens zat je zo op de voorste rij bij het proces van het creëren van een album. Ik heb er het geduld voor (sterker nog: ik heb het geheel al twee keer gezien) maar of de gemiddelde liefhebber dat ook heeft zal moeten blijken.
- Met Billy Preston als vijfde Beatle had de band niet zo snel uiteengevallen.
Ron: Zowel op de Abbey Road- en de Let it Be-box zijn de bijdragen van Billy Preston terecht veel luider gemixt dan in de oorspronkelijke versies. In Get Back is nog duidelijker geworden dat hij de band naar een heel ander niveau tilde. Niet alleen muzikaal (we zien hem met één hand doorspelen terwijl hij in zijn andere hand in een krant zit te lezen),. Ook zijn tomeloze enthousiasme werkte aanstekelijk. Hoewel ik ook denk dat de groep evengoed zijn langste tijd had gehad, zat er met Billy waarschijnlijk nog wel wat rek in de groep.
Tim: Dat denk ik niet. Laat ik voorop stellen dat Billy de sessies heeft gered. Zonder enige twijfel. Het moment waarop hij de ruimte betreedt en zonder aarzelen het ’tapijt’ legt onder de liedjes, wordt Beatlesmagie gecreëerd. Meteen weet hij de ‘feel’ te pakken. Een uitzonderlijk talent, maar zelfs Billy had de evolutie van The Beatles niet kunnen tegenhouden. Al hebben George en John het op een gegeven moment over een format waarbij iedereen zich bij The Beatles kan voegen. Mensen zoals Bob Dylan of Eric Clapton, maar McCartney steekt daar meteen een stokje voor en terecht als je het mij vraagt. Vroeg of laat wordt ‘the battle of egos’ weer eens uitgespeeld en dat levert zelden vruchtbare plannen op. Ik zat me wel hardop af te vragen hoe het zou zijn geweest als het Beatlesgeluid in 1969 radicaal zou veranderen door Yoko toe te voegen aan de band. Ik ben waarschijnlijk in de minderheid, maar ik vond de jamsessies met Yoko in de Get Back-film ontzettend amusant. Dat had veel langer mogen duren, in mijn optiek. Proto-punk! Hoe zou dat zijn geweest wanneer The Beatles het geluid van The Stooges hadden uitgevonden…
- Als je uit elke uitzending iets moet kiezen wat niet-Beatlesfans moeten zien, wat zou dat zijn?
Ron: In de eerste aflevering zou ik kiezen voor het stuk vanaf het moment dat George argeloos vertelt dat hij de band verlaat tot het moment dat hij terugkomt. Het is een achtbaan aan emoties. John die er tamelijk laconiek over doet voor de camera, maar er tijdens het gesprek tijdens de lunch een veel eerlijker verhaal over doet. Echter, na de lunch gaat hij door met wat ik enerzijds als een verraad naar George zie, maar anderzijds snap ik ook dat de frustraties er uit moeten. De ontroerende ‘groeps–hug’ van John, Paul en George moet pertinent gezien worden en ook Paul die tegen zijn tranen vecht als ook John de volgende dag niet op komt dagen (dat eigenlijk het begin is van deel 2).
Voor deel 2 kies ik voor het moment dat Billy Preston aanschuift en begint mee te spelen. Alsof de zon doorbreekt op een regenachtige koude dag.
Voor deel 3 kan ik niet anders dan het complete concert op het dak kiezen. Als het er op aankomt gebeurt er iets magisch met The Beatles. Wat er daar gebeurt in de snijdende kou is magisch.
‘Shout out’ naar de prachtige bijrollen van Mal Evans en Glyn Johns. Mals rol bij The Beatles is veel groter dan waarvoor hij credits krijgt en Glyn is niet alleen elke keer fantastisch gekleed, maar zijn brede grijns is een genot om te zien.
Tim: Dan zou ik voor The Rooftop Concert kiezen. Dat concert is toch zoals je The Beatles het liefst ziet. Geïnspireerd en met ontzettend veel overgave.
- De film zit boordevol “Easter eggs” voor zelfs de meest doorgewinterde fan. Wat vond je de mooiste en welke denk je dat anderen misschien gemist hebben?
Ron: De meeste Beatlesfans kennen wel het verhaal over hoe George woedend werd toen Yoko een van zijn koekjes stal. Een close-up van de koekjes van George (en een vervolgens etende Ringo) is een vette knipoog naar deze ruzie, maar ik vond het ook prachtig om John geestdriftig te horen praten over het optreden van Fleetwood Mac op TV van de voorgaande avond en om dan, in een paar shots later van die dag, het een singletje van Fleetwood Mac op het keyboard van Billy Preston te zien liggen. De blik van Mal Evans als hem gevraagd wordt een aanbeeld te regelen voor Maxwell’s Silver Hammer. Paul die linkshandig een solo speelt in Old Brown Shoe op een rechtshandig gestemde gitaar, of de krant voorleest terwijl hij gewoon zijn baspartij doorspeelt. Het is bijna eng hoe veel details Peter Jackson heeft gezien.
Tim: Mooiste ‘Easter egg’ vind ik toch wel de aanwezigheid van Allan Williams (eerste Beatlesmanager) die daar opeens zat. Ik kan me niet voorstellen dat er geen gesprek tussen Allan en de rest is opgenomen. Opeens zat hij daar gewoon! Dat vind ik wel een gemiste kans van Jackson, mocht daar inderdaad wel degelijk materiaal van zijn. Verder zijn de gesprekken tussen Glyn Jones en John Lennon over Allen Klein goud waard. Je ziet zich de geschiedenis en het dramatische einde van The Beatles voltrekken.
- Wat had je anders gedaan als je Peter Jackson had mogen assisteren?
Ron: Ik zou de documentaire in kortere delen opgedeeld hebben (hoewel je altijd zelf op elk moment kan stoppen en starten). Verder vind ik het jammer dat sommige nummers vroegtijdig afgekapt worden en dat de laatste dag in de Applestudio’s er wel heel snel doorheen gejast wordt. Ik snap dat het optreden op het dak een perfect einde is, maar om het tijdens de aftiteling nog snel erdoor te duwen vind ik wat teleurstellend.
Tim: Deel twee is gewoon echt te lang. Daar had ik de schaar ingezet en inderdaad: het eindigt vrij abrupt. Dat had ik iets ‘romantischer’ gedaan.
- De laatste jaren is er een soort “Disneyficatie” van The Beatles gaande. In ‘Eight Days A Week’ gaat het fabeltje rond dat The Beatles apartheid hebben helpen afschaffen, daarna is het beeld: er was zelden ruzie etc. Is dat beeld een terechte geschiedsherschrijving?
Ron: Ik denk dat deze documentaire een veel genuanceerdere weergave over wat er in januari 1969 gebeurde laat zien. Het was niet zo depressief als de vier Beatles zich later inbeeldden op basis van wat er in de Twickenham-studio’s afspeelde, maar het feit blijft dat The Beatles ook nog buiten het oog van de camera met elkaar omgingen. Ze gingen niet voor niets uit elkaar. Ik blijf daar wat genuanceerd over denken. De rek was er gewoon uit.
Tim: Wat ik zo mooi vind is dat Disney in eerste instantie alle scheldwoorden weg wilde halen. Maar Paul en Ringo wilden dat beslist niet. Ik ben ontzettend blij dat zij die openheid nu ook willen geven. In het verleden, zeker in het geval van Anthology, werd het verhaal soms veel te rooskleurig verteld. Nu zie je een interessante ontwikkeling. Het was niet zo heftig als men had gedacht (want er werd ook veel gelachen tijdens de sessies), maar tegelijkertijd is de suikerlaagje eraf gehaald. Dus ondanks de openheid en rauwheid, is het niet zo erg als aanvankelijk werd gedacht.
- Wat is het cijfer dat je aan deze serie geeft als Beatlesfan en wat zou het algemene publiek in jouw ogen geven?
Ron: Als Beatlesfan zou ik een tien geven, omdat we zoveel moois te zien krijgen. Ik denk alleen dat niet-Beatlesfans context missen en niet verder komen dan een zes.
Tim: Een dikke tien met een griffel en veel vuurwerk voor de liefhebber. Een dikke zeven voor de gemiddelde kijker.
– Tim op het Broek – Ron Bulters –