- Een heruitgave van “Het Witte Album” naar aanleiding van het 50-jarige jubileum bevat een trance-achtige, 13-minuten durende versie van “Helter Skelter” van de Beatles.
- Zelfs de doorgewinterde fans van de band die in 1970 uit elkaar ging, zullen hun ideeën over meest avant-garde kant van de band moeten bijstellen.
- Het is een van de meest interessante muziekstukken die ik dit jaar heb gehoord.
Net zoals de meeste kinderen van rond de jaren 1970 groeide ik op met de Beatles als een vast gegeven, maar omdat de groep in 1970 uit elkaar ging beleefde ik het allemaal tweedehands. Maar hoe dan ook, ik was wel geobsedeerd door de Beatles: mijn examenscriptie ging over de Fab Four.
Daarna was ik afwisselend wel en niet fan. Hoe ouder ik word, des te meer vind ik het ruwe werk en hun vroegste liedjes die geïnspireerd zijn op de Amerikaanse rock-‘n-roll leuk. De popliedjes en de epische producties van de tweede periode van de groep, in de studio aan het eind van de jaren 60, boeien me niet zo meer.
Maar vrijdag kwam er iets heel speciaals uit: een extra uitgebreide heruitgave van het “Witte Album” naar aanleiding van het 50-jarig jubileum. De dubbelelpee verscheen voor het eerst in november 1968 en wordt algemeen beschouwd als een getuigschrift van het uiteenvallen van de Beatles. In vele opzichten was het het laatste “echte’ album van de Beatles, gevolgd door de grappige soundtrack van de film “Yellow Submarine” en de niet op volgorde uitgebrachte elpees “Abbey Road” en “Let It Be”.
Tegen het eind van de jaren 60 waren de verschillende competitieve en creatieve behoeften van de groep niet meer in de hand te houden (en terugkijkend was de creativiteit min of meer idioot), en waren die niet meer beperkt tot het steeds meer bitter wordende partnerschap van John Lennon en Paul McCartney: George Harrison en Ringo Starr hadden er ook last van.
Maar toch bewijst de heruitgave van “The Beatles/Het Witte Album” dat de jongens monumentale magie konden creëren. De geremixte heruitgave bevat ontzettend veel nieuwe muziek, veel ervan op zich staand, meer outtakes dan gelikte optredens.
Dan is er nog de 13-minuten durende versie van het meest verontrustende nummer van de Beatles, “Helter Skelter”, dat berucht werd door de associatie met Charles Manson en de Tate-LaBianca-moorden in 1969.
“Helter Skelter” is McCartneys reactie op de militante sonische experimenten van Pete Townshend en de Who, en was oorspronkelijk ongeveer vierenhalve minuut lang. Vanaf het allereerste moment dat de naald de plaat raakte werd dit nummer kritisch beschouwd als voorloper van punk, heavy metal, noise en de invloed van de Beatles op indie-rock.
Er zijn altijd geruchten geweest over een langere versie van dit nummer, van bijna een half uur lang. De take van 13 minuten op deze heruitgave klinkt alsof de Beatles luidruchtig de Velvet Underground en Sonic Youth baren. Ringo drumt een onderbroken kicksnare-dreun, Paul lijkt te blijven steken in een enkel basritme, Lennon krast ruwe akkoorden, en Harrison verzorgt scherpe accenten met wat klinkt als een Telecaster die door een kleine opgevoerde versterker wordt gestuwd. De zang van McCartney is geknepen en grenst aan gestoordheid. Het heeft iets van totale uitputting. Op het eind sterft het gewoon weg in een fade-out van Georges gitaarwerk, het vermoeide hoogtepunt van een lange, dampige nachtmerrie.
Het is als een trance. Het is erg verontrustend. Het is mijlenver verwijderd van “Love Me Do”. Net zoals wanneer de Rolling Stones teruggaan naar de bron van de blues laat dit zien dat de avant-garde Beatles (met de verdorvenheid dat eind jaren 60 opkwam en, voor mij tenminste, verwees naar uitgebreide, textuurmatige melodieën uit die periode, zoals “East-West”, ook een 13-minuten durende jamsessie van gitarist Mike Bloomfield en de Paul Butterfield Blues Band) de groep op z’n best was.
De Beatles eindigden deze take van “Helter Skelter” in de sombere vroege ochtenduren. Het heeft iets hypnotiserend, en tegelijkertijd iets schokkends als je ernaar luistert. Ik kan me slechts voorstellen hoe het moet zijn om deze muziek te hebben gemaakt, helemaal omdat het destijds moeilijk was heel lange takes op analoge tape op te nemen.
Ik vind het prachtig. En ja, een compleet nieuw nummer van de Beatles, zo anders dan de bekende versie van “Helter Skelter” die een nieuwe norm vaststelde. Een eigenaardig cadeau uit een ver verleden, opgenomen toen ik één jaar oud was. De Beatles waren zo goed dat we hun bijdrage aan de cultuur vanzelfsprekend vinden. Maar bijna 50 jaar nadat ze ermee ophielden kunnen ze ons nog steeds als geen ander verrassen.
Matthew DeBord
(Bron: businessinsider.nl
(Vert: Liesbeth te Boekhorst)