Er zijn twee soorten mensen op de wereld: mensen die The Beatles geweldig vinden en mensen die het zat zijn dat mensen hen steeds weer daarvan willen overtuigen. Ik hoor bij de eerste soort, maar omdat ik wat tegendraads ben, begrijp ik de tweede soort mensen ook wel. Ondanks dat ik The Beatles fantastisch vind, denk ik dat mensen genoeg hebben van onzin in ‘boomerboeken’ over de Fab Four. Hierin wordt vaak verteld dat zij het beste zijn wat de mensheid overkomen is. Daarnaast hebben ze uiteraard van alles gedaan om de wereld te verbeteren. Ten slotte tel je in die boeken alleen mee mee als je in de fantastische jaren ‘60 geleefd hebt.
Je zou zeggen dat, bijna 60 jaar na hun eerste single, alles wel gezegd is over The Beatles.
Naast dat de documentaire de plek van de groep in de Westerse geschiedenis laat zien, blijkt de documentaire ‘How The Beatles Changed The World’ uit 2017 tegen alle verwachtingen in toch iets nieuws toe te voegen. De documentaire is geregisseerd door muziekdocumentaireveteraan Tom O’ Dell en is te zien op Netflix en YouTube. [De link naar de film staat onder dit artikel.]
Het begin van de documentaire belooft niet veel goeds. De film start met oude filmbeelden van The Beatles, zonder dat hun eigen muziek te horen is. Er zijn een heleboel derderangs muziekdocumentaires die dit zo aanpakken: archiefbeelden van slechte kwaliteit, interviews met randfiguren die de muzikanten van vroeger kennen en lachwekkend slechte imitaties van de Beatlesmuziek. De voice-over vertelt een aaneenschakeling van clichés over de band, die brengers van verandering waren en de stem van hun generatie. Dit alles overtuigt mij er over het algemeen van dat de documentaire in kwestie de volgende waardeloze film is over de groep, maar het moet gezegd worden: na de zwakke opening van de documentaire bleek dit toch mee te vallen.
De muziekdocumentaire ‘How The Beatles Changed The World’ zet The Beatles op overtuigende manier in de context van hun tijd. De vier leden van de groep groeiden op in de spreekwoordelijke puinhopen van het eens zo grote Britse Rijk. Hun in verval geraakte woonplaats Liverpool was ooit een van de belangrijkste havensteden van de wereld. Tijdens hun jeugd was de schade van de bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog zichtbaar in het straatbeeld. Het oude Britse klassensysteem begon te wankelen onder de druk van werkloosheid. Ook had de Britse arbeidersklasse voor het eerst toegang tot fatsoenlijk onderwijs.
Eind jaren ‘50 van de vorige eeuw waren John, Paul, George en Ringo jongvolwassenen. De opkomst van de jeugdcultuur en rock ‘n roll vormden het zelfbeeld van de toekomstige Beatles, waardoor al vroeg duidelijk werd dat deze jongens zouden breken met de tot dan toe geldende gewoonten en tradities. Ze haalden hun muzikale inspiratie uit Amerika, maar wilden geen imitatie zijn. Hun composities en vocale samenzang hadden een uniek en Brits geluid dat niet eerder te horen was geweest. Daarnaast praatten ze met de pers over zaken die belangrijk voor hen waren. Ze vielen op door hun gevoel voor humor en probeerden geen wit voetje te halen bij die verslaggevers. Daarmee doorbraken ze de (conservatieve) norm op dat gebied.
Nooit eerder werd een band zo succesvol in het Verenigd Koninkrijk. Niet veel later herhaalde dit succes zich in de Verenigde Staten. Ook waren The Beatles aanvoerders van de British Invasion in Amerika en baandenzij de weg voor nieuwe muzikale creativiteit. Zoals al zo vaak besproken is, waren The Beatles (met andere artiesten) de eersten die muzikaal uitgewerkte langspeelplaten uitbrachten. Ook waren ze pioniers in de opnamestudio. Ze gebruikten de studio als instrument en beïnvloedden daarnaast ook nog de mode en de cultuur in het algemeen.
Ze waren natuurlijk niet de eerste succesvolle artiesten die na een aantal jaar uit elkaar gingen. Toch is zelfs het ontbinden van de band baanbrekend geweest. Het publiek volgde de misère van het uiteengaan van de band en koos partij voor hun favoriete Beatleslid. Ondertussen waren de fans in de rouw, vanwege het verlies van de hoofdrolspelers van het decennium: de helden die leken te weten wat er op iedereen afkwam.
Om dit verhaal goed te kunnen vertellen, heeft ‘How The Beatles Changed The World’ oude vrienden van de Fab Four geïnterviewd. Deze interviews worden afgewisseld door gesprekken met sociologen die verstand hebben van de cultuur van de jaren ‘60. Zoals ik hierboven al duidelijk maakte,is dat een veelgebruikt recept voor documentairemakers die niet direct samenwerken met de artiest. Deze benadering is meestal gedoemd te mislukken.
Echter, in dit geval ondersteunt de stoet aan geïnterviewde personen wel degelijk nieuwe, interessante informatie en fascinerende details. Als muzieknerd zie ik ook dat er in de documentaire zaken worden toegeschreven aan The Beatles, die eigenlijk het werk zijn van artiesten als Frank Sinatra, Chuck Berry en Sam Cook. Desondanks bestaat er geen twijfel over wat er verteld wordt over de impact die The Beatles gehad hebben op popmuziek en Westerse cultuur.
Niettemin, als je bewijs wilt dat The Beatles fantastisch zijn, kun je beter luisteren naar het album ‘Revolver’ of kant 2 van ‘Abbey Road’. Mocht je deze albums al grijsgedraaid hebben, zet dan ‘Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’ weer eens op, want dat is ook een bijzondere luisterervaring. Tenzij je natuurlijk, wat uiteraard geen probleem is, The Beatles niet leuk vind.
Benjamin H. Smith is een schrijver, producer en muzikant, afkomstig uit New York. Volg hem op Twitter: @BHSmithNYC.
Vertaling/bewerking: Stefan Terpstra
Bron:
https://decider.com/2020/01/31/how-the-beatles-changed-the-world-finds-something-new-to-say-about-tired-subject/