The Beatles vieren de 50e verjaardag van hun dubbelalbum uit 1968 – bijgenaamd het White Album – met een deluxe editie waarvoor diep is gegraven in de uitputtende opnamesessies voor de plaat. In een interview met producer Giles Martin, die de leiding had over het jubileum project, worden enkele van de geheimen en verrassingen van de box onthuld.
Het negende album van The Beatles heeft al sinds de release in 1968 zowel verwarde, opgetogen als verdeelde fans. Sommigen zien het als hun meesterwerk: een blijmoedige explosie van ideeën van een band die zich niet langer laat begrenzen door opmaak, genre of stijl. Anderen vinden het een zootje; een impulsieve, gebroken collectie van nummers, die even vaak teleurstelt als verheft.
“Je vind het oftewel goed, of niet goed,” was de mening van Rolling Stone in zijn oorsponkelijke recensie.
Het 30 nummers tellende dubbelalbum dat eenvoudig ‘The Beatles’ heette werd bekend als het White Album, dankzij de effen witte hoes met de fijne reliëf opdruk, en het contrast met de kleurrijke explosie van het vorige album Sgt. Pepper, was vooropgezet.
Het White Album is turbulent, rauw en uitdagend, voor een deel als reactie op de politieke ontreddering aan het eind van de ’60-er jaren, toen de Vietnam oorlog en de moord op Martin Luther King het idealisme van de Summer Of Love verpletterden.
“Muzikaal gezien is het schoonheid, horror, verrassing, chaos, orde. En zo is de wereld; en dat is waarmee The Beatles zich bezig houden,” schreef Derek Jewell van The Sunday Times.
Er waren ook duistere krachten aanwezig in de studio, terwijl de vriendschap van de bandleden begon te scheuren. “Het White Album was het album van de spanningen,” zei Paul McCartney in 1987. “Nooit eerder hadden we tijdens opnames bedden in de studio en uiteindelijk urenlang mensen over de vloer, zakelijke besprekingen en dat soort dingen. Er was een heleboel wrijving.”
Naar eigen woorden van John Lennon lagen de bandleden destijds creatief en persoonlijk gezien volledig overhoop met zichzelf. “Elke track is een individuele track,” vertelde hij Rolling Stone in 1970. “Er staat helemaal geen Beatles muziek op….. Het was John met de band, Paul met de band, George met de band.”
En toch wordt juist die mythe door de outtakes op een nieuwe, 6-delige deluxe versie van het White Album de wereld uit geholpen. Hier zijn The Beatles in het huis van George Harrison in Esher, Surrey, lol aan het trappen terwijl ze demos voor het album vastleggen; en daar is de band aan het jammen, een rijke, psychdelische versie van Helter Skelter die 14 minuten duurt.
“Ze hebben er lol in om samen muziek te maken”, zegt Giles Martin, zoon van Bealtes’ producent George Martin, die de leiding had over de heruitgave. “Het is een zeer coöperatieve plaat – en dat was de grootste verrassing voor mij, want dat heb ik nooit gedacht.”
Tijdens ons gesprek in de Abbey Road Studios deelt Giles zijn inzichten in het langste en meest sprankelende album van The Beatles.
The Beatles hebben voor dit album een bijzonder lange tijd doorgebracht in de studio. Wat gebeurde daar?
Volgens mij had dat te maken met het plezier dat ze hadden in het samen spelen. Ze waren een jaar eerder, al voor Sgt. Pepper, gestopt met toeren – en dus werd de enige plek waar ze nog live konden spelen de studio.
Het had iets van, “We zijn in Abbey Road. Dit is onze plek. Waar zouden we vandaag weer mee komen?”
Daarom zijn er zoveel verschillende takes van alle nummers.
Wat heb je van het beluisteren van de tapes geleerd?
Het belangrijkste was dat ik altijd geloofde dat het White Album een treurige en fragmentarische plaat was, gemaakt door vier solo Beatles, die in verschillende kamers aan het werk waren. En dat was niet waar. Als je luistert naar de outtakes dan was het één immens groot samenwerkingsverband.
En toch namen George Harrison, Ringo Starr en je vader op enig moment tijdens de sessie de benen. Wat was de bron van de wrijving?
Sgt. Pepper was zo’n kernachtige en formidabele prestatie, en mijn vader had het gevoel dat ze het spoor een beetje bijster waren. Hij verwachtte progressie – meer geluidscollages, meer geluidspaletten, meer conceptueel werk – maar het White Album is veel meer ‘hier is een nummer, hier is een ander nummer, hier is weer een ander nummer’.
Je pa was ook net voor het eerst vader geworden….
Ja, mijn zus is geboren in 1967, dus hij had een dochtertje thuis – maar de band maakte ontzettend lange dagen. Bekend is het verhaal dat ze moesten inbreken om melk uit de koelkast te halen voor de thee omdat bij Abbey Road ’s nachts alles op slot ging. Dus voor mijn vader en het team van geluidstechnici was het op een zeker moment toch van, “Het is half 5 in de morgen, we luisteren 70 versies van Sexy Sadie af…. Zullen wij maar gewoon naar huis gaan?”
Het moet emotioneel voor je zijn om zijn stem op deze tapes te horen.
Het is emotioneel en vreemd – maar ik ben er aan gewend. We wonen op het platteland en zijn graf is in het naastgelegen dorp. We bezoeken het graf en daar is hij. Dus dat doet me meer dan het luisteren naar deze tapes.
Wat waren de uitdagingen bij het remixen van dit album?
We zijn met het feitelijke mixen gestart in december jl. en het was in januari dat ik zei: “Dit klinkt vreselijk. Het is te clean.” Het White Album is een beetje rommelig. Het is instinctief, het komt binnen als een klap in je gezicht.” Door ons toedoen klonk het als Steely Dan of Dire Straights …. dus we begonnen opnieuw en zochten een manier om die originele sound te behouden. We leven in een wereld van streamen, waar Blackbird beluisterd kan worden naast Ed Sheeran en die klinken (bij voorkeur allebei ….) even jong en fris.
Het is gekkenwerk om te bedenken dat Paul toen hij Blackbird schreef even oud was als Ed Sheeran nu.
Dat is de sleutel voor mij. Paul zal op Blackbird altijd die leeftijd hebben want een opname is een tijdstempel. Dus over 15 jaar, als iemand Blackbird ontdekt of Castle On The Hill, zal die hopelijk denken “Dit zijn twee 27-jarigen”.
Op een van de outtakes van While My Guitar Gently Weeps hoor je George Harrison vragen om een broodje kaas met Marmite. Heb jij er ook een besteld in de kantine van Abbey Road uit het oogpunt van historische correctheid?
Nee, dat heb ik niet gedaan! Het is grappig: George noemt Marmite drie keer op het White Album, alsof er een soort van steunbetuiging gaande was.
Deze flarden van conversatie in de studio brengen het album echt tot leven.
Dat is het mooie ervan. Het beeld dat je hebt bij While My Guitar Gently Weeps heeft iets wereldvreemds, bovennatuurlijks en George bestelt een broodje kaas met Marmite letterlijk seconden voordat hij begint te zingen. De wereld van X-factor laat ons geloven dat iedereen een zanger kan zijn, en dat is gewoon niet waar. Je moet een Godgegeven talent hebben en ik vind dat een enorme geruststelling, spriritueel. Wat is het geheim? Het geheim is menselijke mogelijkheden.
En The Beatles hadden die in overvloed….
Absoluut. Er staan op het White Album 30 nummers, maar in diezelfde periode namen ze ook Across The Univers op, Hey Bulldog, Lady Madonne, Hey Jude…. Het hield niet op. En dat was het zwaarst in de studio. Het omgaan met The Beatles en met hun eisen, hun output, dat was haast niet te doen.
Denk je dat Geroge Harrison zich daarom aan de kant gezet voelde? Het lijkt gestoord dat Not Guilty weg gestemd werd voor zoiets als Ob-La-Di, Ob-La-Da.
Ik heb mijn vader hierover horen praten en hij zei altijd openlijk dat hij, inderdaad, George niet genoeg tijd heeft gegeven. En John en Paul gaven George waarschijnlijk ook niet genoeg tijd. Zij hadden elkaar, maar George was geïsoleerd, als in een luchtbel. Ik denk dat hij Eric Clapton betrok bij While My Guitar Gently Weeps omdat het echt een fantastisch nummer is; en hij wist dat ze zouden luisteren als hij de beste gitarist van de wereld mee bracht naar de sessie.
Als je één nummer van het White Album zou mogen omruilen voor een andere take, of zelfs voor een heel ander nummer, welk zou dat dan zijn?
Dat is een onmogelijke vraag om te beantwoorden want je kunt de geschiedenis niet veranderen. Wild Honey was zeker een van mijn minst favoriete nummers op het White Album, maar het is een beetje zoals het Stockholm Syndrome (dat model staat voor het fenomeen dat een gegijzelde sympathie opvat voor zijn gijzelnemer): Toen we bezig waren om het te mixen moesten we onze vingers in de bandmachine drukken om de tape te bewegen, omdat het nummer zo’n ‘wow-ow-wow’ fladderend effect heeft; en ik raak er een soort van gehecht aan op een vreemde manier.
Dus je moet effecten nabootsen die op de originele opnamen niet bestaan?
Aldoor. Absoluut. We kunnen niet alles recreëren vanaf de tapes. Zo heb je bepaalde stemgeluiden of de vage vervorming b.v. die je hoort in Glass Onion, zonder dat klinkt het een beetje saai.
Is het waar dat je een compleet nieuwe opname hebt gemaakt van de flamenco gitaar in het intro van The Continuing Story of Bungalo Bill?
Wel, dat wordt feitelijk gespeeld op een Mellotron, wat ook de originele sampler was – voor degenen die dat niet weten. Ik herinnerde me dat Paul de Mellotron nog steeds had, dus het was alleen een kwestie van hem opbellen en zijn engineer te laten vragen om het in een betere kwaliteit op te nemen.
Nu zei iemand, “Dat is heiligschennis! Hoe kon je dat doen?” Maar het is dezelfde machine, die dezelfde tape afspeelt. Als ik er een betere versie van kan krijgen, dan moeten we die ook gebruiken.
Ik denk altijd in dat mijn vader en The Beatles bij mij in de studio zijn wanneer ik dit werk doe. Als ik ervoor kan zorgen dat de gitaar in Dear Prudence straalt en goed klinkt met gebruik van de technieken die zij ook gebruikten, dan zou John volgens mij een blij man zijn.
Ik werk de hele tijd met geesten. Als ik een ouija bord had, zou ik het waarschijnlijk ook gebruiken.
(Bron: BBCnews.com)
(Vert: Marijke Snel – van Asperen)