Er is veel gezegd over de Rolling Stones versus The Beatles. Welke was de betere band, de meest innovatieve, de luidste, de meest anti-establishment? Het is niet nodig om daar weer een discussie over te voeren. Luister maar voor een recent gesprek naar de Fab4Cast.
Hoewel de Beatles de carrière van de Stones lanceerden door ze “I Wanna Be Your Man” (de eerste hitsingle van The Stones) te geven, scheiden daarna toch hun muzikale wegen. The Beatles namen nooit een Stones-nummer op en de Stones speelden de tracks van de Beatles heel zelden (recentelijk voerden ze Come Together live uit). Wel speelden ze allebei enkele nummers van andere componisten, zoals Money, Memphis Tennessee en Roll Over Beethoven. De bands bleven vrienden en ze woonden soms elkaars opnamesessies bij.
Toch zijn er nummers waar de Stones en de Beatles elkaar lijken te naderen: Sympathy for the Devil en Hey Jude bijvoorbeeld. De ‘na na na’-sectie gebruikt precies dezelfde akkoorden als de verzen van Sympathy for the Devil. Is het toeval dat twee nummers die rond dezelfde tijd geschreven worden dezelfde akkoorden gebruiken? Of is het mogelijk dat McCartney voor de toegift van Hey Jude ‘geïnspireerd’ werd door Sympathy for the Devil? Er zijn voor en tegens…….
“Elke agent is een misdadiger / En alle zondaars heiligen.”
De teksten van die liedjes hebben weinig met elkaar te maken. Sympathy vertelt over verschillende gruweldaden (oorlogen, moorden) uit de geschiedenis van de mensheid alsof ze op een of andere manier waren geïnspireerd door de duivel. De tekst van Sympathy is wellicht Jagger ’s beste lyrics. In één liedje noemt hij Jezus Christus, Pontius Pilatus, de tsaar, Anastasia (Romanov), de blitzkrieg (uit de Tweede Wereldoorlog), de Kennedy’s, Bombay en Lucifer. Hij schetst in enkele coupletten een beeld van een wereld die verscheurd wordt door religie, oorlog, moord en verwarring: “Elke agent is een misdadiger / En alle zondaars heiligen.” De ‘Summer of Love’ lijkt lang voorbij……..
Sympathy heeft dus geen tekst die in verband staat met de Beatles, hoewel één regel naar hen zou kunnen verwijzen: de “troubadours die werden gedood voordat ze Bombay bereikten” kunnen verwijzen naar het bezoek van de Beatles aan de Maharishi in India, maar – gelukkig – zijn de Beatles niet gedood op die manier….
Hey Jude gaat over….waarover eigenlijk? Volgens McCartney ging het over Julian, de zoon van John Lennon. Volgens John Lennon ging het over John Lennon, zoals alles voor hem om John Lennon draaide. Het lijkt mij dat John hier wel eens gelijk in kan hebben, wat Paul er – later – ook van zegt. Een regel als “Take a sad song and make it better” past goed bij John, maar niet bij Julian. “You were made to go out and get her” zal John gelezen hebben als een aanmoediging om verder te gaan met Yoko Ono; hij was op dat moment aan het scheiden van Cynthia.
Hey Jude gaat in ieder geval niet over de Duivel, hoewel een zin als ‘the movement you need is on your shoulder’ (de beweging die je nodig hebt zit op je schouder), wel enigszins aan een nek-twistende scene uit de Exorcist doet denken; maar die film werd pas in 1973 opgenomen!
Kortom, geen verband in de teksten van de nummers. Maar met de muziek ligt het iets ingewikkelder. Beide nummers werden opgenomen in de zomer van1968; Hey Jude werd gecomponeerd rond juni 1968, terwijl Sympathy werd opgenomen op 4 juni. Daarom is Sympathy waarschijnlijk het eerste gecomponeerd.
De Rolling Stones waren zich al vroeg bewust van de gelijkenis van de akkoorden; al in een concert in Baltimore op 26 november 1969 zong Mick Jagger ‘na na na’ en ‘Hey Jude ‘aan het einde van Sympathy. Dat fragment besluit onze remix van Sympathy met Hey Jude.
Maar er zijn meer aanwijzingen van de relatie tussen Sympathy en Hey Jude. In de zomer van 1968 was Mick Jagger op een verjaardagsfeestje in een hippe, nieuwe bar in Marokkaanse stijl genaamd de Vesuvio. Jagger had alvast een exemplaar van het komende album van de Stones, Beggars Banquet, meegenomen en draaide het over de luidsprekers van de club. Natuurlijk vonden de mensen het prachtig. Toen kwam Paul McCartney binnen en zette een exemplaar van de aanstaande single van de Beatles, “Hey Jude” op. Dit was waarschijnlijk de eerste keer dat de single in het openbaar gedraaid werd. De mensen in de Vesuvio waren sprakeloos van dit nummer, wat een van de meest succesvolle singles ooit zou worden. Jagger was – weer – overtroffen door de Beatles. En op dat moment moeten McCartney en Jagger zich al bewust zijn geweest van de gelijkenis tussen hun nummers!
Er zijn wel scenarios te bedenken waarin McCartney iets van Sympathy gehoord kan hebben.
De opnames van “Sympathy for the Devil” begonnen op 4 juni 1968 in de Olympic Sound Studios in Londen en gingen door tot de volgende dag; overdubs werden gedaan op 8, 9 en 10 juni. Door onenigheid over de hoes liep het uitbrengen van de LP vertraging op. Uiteindelijk kwam “Beggar’s Banquet” 10 dagen na het White Album van de Beatles uit.
Op 30 mei waren de Beatles begonnen met de opnames voor de White Album. Tot 4 juni werkten ze aan Revolution 1. Op 5 juni begonnen ze aan Don’t Pass Me By. Dit zijn liedjes waar Paul geen grote rol in speelt. Het lijkt erop dat voornamelijk John aan het werk was tussen 7 en 11 juni. George en Ringo waren al op 7 juni naar Amerika vertrokken, en Paul was op 8 juni bij de bruiloft van zijn broer Michael.
Al met al lijkt het dat Paul niet dag en nacht in Abbey Road studios aanwezig geweest zal zijn terwijl Sympathy for the Devil werd opgenomen. Kan Paul een bezoekje hebben gebracht aan Olympic Studios tussen 4 en 10 juni? Ondenkbaar is dat niet; het jaar daarvoor waren McCartney en Lennon daar aanwezig geweest bij de opnames van het Stones nummer ‘We Love You’. De Stones waren langs geweest in Abbey Road studios bij de opnames van ‘All You Need is Love” en ‘A Day in the Life”.
Helaas heb ik geen concrete aanwijzingen kunnen vinden dat McCartney in 1968 in Olympic Studios geweest is; maar dat wil niet zeggen dat hij er niet geweest kan zijn……
De tekst van Lennon lijkt op sommige plekken op “ Street Fighting Man”.
Er is nog een andere mogelijkheid waarop McCartney iets opgepikt kan hebben van Sympathy. De opnames van Hey Jude begonnen op 29 juli. Maar op 11 juli was Revolution (een rocker van Lennon) al opgenomen. Revolution zou de B-kant worden van de single met Hey Jude. De tekst van Lennon lijkt op sommige plekken op “ Street Fighting Man” van de Rolling Stones. Revolutie is het thema, en – net zo als in Revolution – is het niet duidelijk of ze nu voor- of tegen die revolutie zijn.
Voor de opnames van Revolution hadden de Beatles een pianist uitgenodigd, Nicky Hopkins. Nicky werd speciaal voor deze ene piano-overdub binnengebracht en hij is vooral te horen rond 2 minuten (tijdens de gitaarsolo) en in de outtro. Hopkins was niet zo maar een pianist; hij speelde piano op platen van , The Who, The Kinks, Steve Miller Band, Donovan en – later – op solo platen van alle vier de ex-Beatles. Maar in 1968 was hij vooral bekend door zijn piano werk op platen van de Rolling Stones. Hij speelde ook mee op Street Fighting Man, opgenomen in april 1968. Vroegen de Beatles hem daarom om met hen mee te spelen?
Dezelfde Hopkins had enkele weken eerder ook piano gespeeld met de Stones bij Sympathy for the Devil! Het is dus mogelijk dat Hopkins op 11 juli iets van Sympathy op de piano speelde, in aanwezigheid van McCartney. Als warming up, of om te laten horen hoe goed de Stones bezig waren?
We hebben al met al geen keiharde bewijzen dat McCartney iets gehoord had van Sympathy voordat hij Hey Jude opnam, maar er zijn wel een aantal toevalligheden die in die richting wijzen: dezelfde akkoorden (in de outtro), dezelfde pianist bij de opnames van Sympathy en Revolution (B kant van Hey Jude), vrijwel dezelfde lange duur van de singles: 6 m 22 sec voor Sympathy, en 7 m 11 sec voor Hey Jude.
Mijn conclusie luidt dan ook: Woe Woe en Na Na Na!
– Bob de Jong –