‘Dit is het enige boek dat ik kan lezen waarbij ik denk; ja zo was het.’ Lof van Keith Richards voor het boek ‘The True Adventures of The Rolling Stones’ van Stanley Booth. Stanley trok eind 1969 met de Stones door Amerika tijdens de tour die zou eindigen met het drama van Altamont. Het boek lezend krijg ik, decennia later, in mijn nette, overzichtelijk ingerichte huis nog kriebels. Het woord chaos dekt zelfs bij benadering de lading niet. Wat een ellende voor Booth alleen al om groen licht van de Stones te krijgen voor het schrijven van zijn boek. Dat de heren erin geslaagd zijn vanuit deze totale chaos een serie memorabele concerten te geven en na afloop van de tour ook nog eens een fantastisch livealbum uit de opnamen hebben kunnen destilleren, mag een wonder genoemd worden.
Stanley Booth hoort gedurende de duur van de tour min of meer tot de ‘inner circle’. Dat stelt hem in staat om met regelmaat gesprekken te voeren met de bandleden. Gesprekken, geen interviews. Booth’s informele ‘go with the flow’ benadering levert menig openhartig gesprek op waarbij zelfs Jagger af en toe iets van zijn diepere gedachten en gevoelens deelt.
Tijdens zo’n informeel gesprek met Mick Jagger vraagt Stanley hem hoe hij de toekomst ziet. Mick heeft geen idee. Hij weet alleen héél zeker dat ze dit niet tot in lengte van dagen kunnen blijven doen. Bassist Bill Wyman wordt immers binnenkort al dertig! Popmuziek is iets van de jeugd. Het is op dat moment ondenkbaar dat de mannen tot ‘het einde der tijden’ op een podium zullen staan om een zaal vol mensen te vermaken.
Ergens in de beginperiode wordt aan The Beatles gevraagd hoe zij de toekomst zien. Paul denkt altijd liedjes te zullen blijven schrijven, maar ook volgens the Fab Four kleeft er een houdbaarheidsdatum aan het bandgebeuren. Zo zien ze zich als veertigers niet meer ‘She Loves You’ voor een zaal vol tieners spelen.
De generatie die aan de wieg heeft gestaan van de popmuziek, moest het doen zonder voorbeelden die hen in jaren ver vooruit gingen. De helden van de jaren zestig wisten niet beter of ze waren afhankelijk van de vluchtige adoratie van de jeugd. Vandaag stonden ze op een voetstuk, morgen zou er iemand anders staan. De vaders en moeders van de eerste fans wisten het zeker: dit was geen muziek. Dit kon geen blijvende waarde hebben. De helden van het eerste uur leken het terugkijkend zelf ook te geloven.
De enkele voorbeelden uit de jaren vijftig die hen voor waren gegaan, boden weinig houvast. Ze verongelukten voor ze oud konden worden (Buddy Holly), trouwden met dertienjarige meisjes (Jerry Lee Lewis) wat de carrière geen goed deed, of verloren het heilig vuur door verkeerd management en stimulerende middelen (Elvis). Hoe hadden de helden van de jaren zestig kunnen vermoeden dat ze niet alleen het decennium zouden overleven, maar zelfs in het nieuwe millennium nog actief zouden zijn.
En opeens wordt podiumbeest Paul McCartney nu tachtig! Tachtig en hij doet nog altijd datgene waarvan de twintigjarige Paul dacht dat hij het met veertig al niet meer zou doen. Hij maakt nog steeds nieuwe albums, staat nog altijd op de grote podia van de wereld en heeft naast de schare fans die samen met hem ouder geworden is, in elk nieuw decennium een deel van de jeugd aan zijn voeten gekregen.
De meeste mensen koesteren het verleden. Ik in ieder geval wel. Het verleden van het individu vindt een veilig thuis in verzamelingen foto’s en herinneringen. Het gedeelde verleden van de massa wordt ondergebracht in musea, vindt een plek in boeken, komt tot klinken in concerten. Zo wordt de herinnering aan muzikale grootheden als J.S. Bach en W.A. Mozart levend gehouden op geluidsdragers en in concertuitvoeringen.
muziek die zeker niet bestand zou blijken te zijn tegen de tand des tijds
Het mooie is nu dat de beste muziek van de jaren zestig en zeventig, muziek die in eerste instantie gezien werd als zeer vluchtig, muziek die zeker niet bestand zou blijken te zijn tegen de tand des tijds, inmiddels een plek heeft veroverd in genoemd concertcircuit; de uitvoering van hun muziek door anderen. Her Majesty en The Analogues bijvoorbeeld trekken volle zalen met het werk van respectievelijk Crosby, Stills, Nash & Young en The Beatles. De muziek waarvan gedacht werd dat ze met het volwassen worden van de doelgroep in de vergetelheid zou geraken, is de concertmuziek van vandaag geworden.
Paul McCartney tachtig. Tachtig ‘and still going strong.’ Een leeftijd waarop je één ding zeker weet: er ligt meer achter hem dan voor hem. Ik probeer het me wel eens voor te stellen: een wereld zonder nog levende Beatles. Ik kan me er niets bij voorstellen. Eigenlijk net zo min als ik iets kan met het begrip tachtigjarige in relatie tot Paul. Zodra Band on the Run op de draaitafel ligt is McCartney voor mij weer de begin dertiger die bezig is het jaren 60 trucje te herhalen, maar nu met Wings. Deze versie van McCartney, de held van mijn tienerjaren leeft nog steeds. Hij bestaat naast Sir Paul.
Als ik naar recente concertopnamen kijk zie ik achter de zichtbare veroudering nog steeds de jonge halfgod van lang geleden. Zodra hij muziek maakt lijken de jaren van hem af te glijden. De stem mag dan weg zijn, de jongeman achter de man op leeftijd is er nog steeds.
Een wereld, hopelijk nog ver weg, zonder levende Beatles. Ik wil en kan het me niet voorstellen, maar ach, eigenlijk hoeft dat ook niet. Als de jonge Paul van bijvoorbeeld “Ram” nog bestaat naast de Paul van “McCartney III”, moet hij wel het eeuwig leven hebben. En wat is nu tachtig jaar op de eeuwigheid? Van harte Paul en nog vele jaren.
– Ton Steintjes –