Er werd op twee manieren naar Yoko gekeken na het uiteenvallen: zij was dé nagel aan de doodskist van The Beatles, óf ze was juist de vrouw die John uit zijn lethargie had gehaald en misschien daardoor zelfs zijn leven had gered. Lennons huwelijk met Cynthia Powell was nooit een succes geweest: ze was de echtgenote die er van de buitenwereld niet mocht zijn; de vrouw die er van John niet hoefde te zijn. Op de terugreis uit India in 1968, na maanden meditatie onder leiding van Maharishi Mahesh Yogi biechtte John in een vlaag van ongekende wreedheid al z’n buitenechtelijke escapades op en alsof dat nog niet genoeg was: in plaats van haar te vertellen dat hij sinds kort iets met Yoko had, zorgde hij ervoor dat Cynthia hen betrapte.
Zonder Yoko Ono zouden The Beatles ongetwijfeld ook uit elkaar gegaan zijn, maar dat zij en John altijd samen waren en ze dus ook tijdens alle opnamesessies aanwezig was, heeft niet geholpen. Ze was alles behalve een stille getuige. Waar John, Paul en in mindere mate George (Ringo had niet de behoefte om zijn mening te geven) tot dan toe onderling uitmaakten wat er gebeurde en zelfs George Martin steeds minder invloed had, klonk nu met een piepstemmetje: ‘Beatles should do this/Beatles should do that’, waarop McCartney een keer zei: ‘Actually it’s THE Beatles honey’, daarmee zijn onvrede weergevend zonder een conflict met John te riskeren door te duidelijk te zijn.
In een periode die John later zijn ‘Fat Elvis-periode’ noemde (1965-1966), kwam Lennon tot steeds minder. Als The Beatles niet werkten, zat hij thuis en keek tv, of sliep. Vanaf ‘Beatles For Sale’ (I’m A Loser) werden de songs van John steeds meer een weerslag van zijn leven. Het is dan wel weer typisch Lennon om zelfs over inactiviteit boeiende liedjes te maken. Het eerste verschijnt op ‘Revolver’: ‘I’m Only Sleeping’ (verschenen 5-08-1966).
Vers 1 beschrijft de John van die periode:
When I wake up early in the morning
Lift my head, I’m still yawning
When I’m in the middle of a dream
Stay in bed, float up stream (float up stream)
In vers 2 geeft hij er dan een soort spiritueel-filosofische draai aan waarmee de passiviteit van zijn bestaan ‘liedtekstwaardig’ wordt. Het gaat opeens ergens over; zinloos de dag doorkomen, komt uit bij de zingeving van alles:
Everybody seems to think I’m lazy
I don’t mind, I think they’re crazy
Running everywhere at such a speed
‘Til they find there’s no need (there’s no need)
McCartney zou in 1973 op ‘Band On The Run’ tot een vergelijkbare conclusie komen in ‘Mrs. Vandebilt’:
What’s the use of worrying?
What’s the use of hurrying?
What’s the use of anything? waarna Paul roept: NO USE!
Yoko schudde John dus wakker. Eén van de consequenties was dat Lennon zich weer meer met dingen ging bemoeien. Na de dood van manager Brian Epstein had Paul de touwtjes in handen genomen en John vond het prima zo, maar vanaf dat moment (medio 1968) gaf hij tegengas.
‘I’m so Tired’
Een tweede song van John over slapen, of eigenlijk nu vermoeidheid, verscheen op wat bekend is komen te staan als ‘The White Album’ (1968) nadat John en Yoko al een tijdje een paar waren: ‘I’m so Tired’.
Nadat het eerste nummer van kant twee ‘Martha My Dear’ met een dalend lijntje in de verstilling zakt van de pauze tussen de nummers, richt ‘I’m so Tired’ zich met de tegengestelde beweging juist weer op.
Harmonisch draait het nummer voor het grootste deel rond de drie meest simpele basisakkoorden die onze muziek vorm geven. Het staat in A, dus A is het rustpunt of de thuishaven. Daarnaast heb je in ieder geval nog twee akkoorden nodig; een akkoord op de vierde noot vanaf A; de D en de vijfde noot; E. Alle functies zijn dan aanwezig. Meer heb je niet nodig, maar het is wel erg karig.
Dat vond Lennon gelukkig ook, dus voegt hij aan het begin twee akkoorden toe: Gis7 op de eerste keer ‘tired’ en Fis-mineur op de tweede keer’ tired’. Hierdoor wordt een simpele akkoordlijn verheven tot een waarlijk meesterlijk geheel. Het helpt natuurlijk ook dat de noot op ‘so’ een B is; de none van het A-akkoord.
Mocht je niets van muziektheorie weten; je kunt dit moment wel ervaren; luister eens naar het zwevende, jazzy, warme begin ‘I’m so Tired’ en het contrast dat dit tekstdeel muzikaal vormt met ‘I haven’t slept a wink’, waar de muziek beweeglijker wordt richting een nieuw A-akkoord op ‘I’m so….’
Er zijn natuurlijk nog een paar akkoorden meer, maar dat zijn variaties op twee van de drie hoofdakkoorden: D en E. Zo weinig extra’s met zoveel resultaat: je moet wel ‘muzikaal wakker’ zijn om dat voor elkaar te krijgen.
– Ton Steintjes –