Sluit even je ogen en stel je voor dat je broer John Lennon is. Er zijn maar weinig mensen die weten hoe het is om een broer of zus te hebben die voor altijd overal ter wereld wordt herdacht en besproken. Dit is zo voor Julia Baird, die een groter deel van haar leven zonder Johns fysieke aanwezigheid heeft geleefd, maar wordt omgeven door zijn onvergankelijke nalatenschap.
Aan het eind van de jaren 70 dacht de onnavolgbare beeldbepalende en vernieuwende John Winston Ono Lennon, die de afgelopen maand 80 jaar zou zijn geworden, vaak aan de zomers die hij in zijn jeugd doorbracht in Schotland. Was zijn leven 40 jaar geleden in december niet zo tragisch in New York beëindigd, dan zou hij daar naartoe zijn gegaan. Een audio-opname die kort voor zijn dood is gemaakt bevestigt zijn voornemen om zijn tweede zoon Sean in 1981 naar Edinburgh mee te nemen.
Voor Johns oudste zus Julia is de wetenschap dat haar grote broer, die ze meer dan tien jaar niet had gezien, plannen maakte om weer thuis te komen ondraaglijk. ”Het is ongelofelijk verdrietig”, zei Julia tegen Scotland On Sunday: ”het is bijna een parodie, je kunt het niet verzinnen. Toen hij in 1971 naar de Verenigde Staten vertrok, kon niemand vermoeden dat hij voorgoed weg zou zijn, ook hijzelf niet.”
Julia Baird zegt dat de liefde voor Schotland van haar broer John Lennon door de hele familie wordt gedeeld. Voor Lennons liefde voor Schotland zijn diverse redenen. Toen hij jong was, reisde hij er vaak naartoe vanuit Liverpool en ontwikkelde hij een innige band met zijn neef Stan Parkes (”Stan was geweldig, echt een schat”, zegt Julia). John voelde grote genegenheid voor zijn tante Elizabeth van zijn moeders kant, in de familie bekend als Mater en zijn oom Bert Sutherland, die tandarts was en woonde in een mooi rijtjeshuis in de welvarende wijk Murrayfield in Edinburgh. ’s Zomers ging het gezin naar hun pachtboerderij in het afgelegen Durness, Sutherlan, waar John verliefd werd op de ruige omgeving en de grenzenloze vrijheid.
Julia is zesenhalf jaar jonger dan John en is opgegroeid in een ander gezin. Ze is nooit met haar broer meegeweest tijdens zijn tochten, maar samen met haar jongere zus Jacqui Dykins bracht ze ook regelmatig een bezoek aan Mater (die door John en zijn zussen werd ”aanbeden”), Bert en Stan en voelde hetzelfde als John. Hun eerste bezoek was echter direct nadat hun geliefde moeder, die ook Johns moeder was en ook Julia heette, in 1958 bij een auto-ongeluk om het leven kwam. Aangezien hun vader kapot van verdriet was, werd het stel meer dan 300 km weggevoerd naar Mater en Bert. Het hartverscheurende nieuws van het overlijden van hun moeder werd voor de jonge meisjes geheimgehouden (Julia was elf jaar en Jacqui slechts acht jaar), totdat ze zo’n drie maanden later weer thuis in Liverpool waren.
Julia is een oprecht liefhebber van Schotland: ze krijgt jaarlijks regelmatig Aberdeense broodjes en de Schotse strip Oor Wullie door haar vele Schotse vrienden toegestuurd. Ze zegt dat het land haar niet langer meer herinnert aan die sombere dagen. ”Dat was onze eerste introductie, niet de beste manier om een land voor het eerst te zien”, zegt Julia, die nu 73 jaar is. ”Maar ik heb de pijn van het eerste bezoek losgkoppeld van de schoonheid van Schotland.”
”We verbleven altijd in Edinburgh en gingen dan naar het noorden naar Durness. Het is meer dan prachtig daar.” Als antwoord op de vraag of ze het zat is gevraagd te worden hoe het is om John Lennon als broer te hebben, knikt Julia. Ze zegt: ”Hij was onze broer, maar er wordt geïmpliceerd dat John al een superstar vanaf zijn geboorte was en dat wij in een gouden kooi leefden met John Lennon, ‘Beatle’. We hebben geleerd het icoon John te scheiden van de broer John. Instinctief.”
Ondanks het verschil in leeftijd stonden John en Julia elkaar na, maar door zijn ongeëvenaarde stijging naar de ’toppermost of the poppermost’ werd het contact steeds minder. Julia heeft John voor het laatst in het voorjaar van 1969 gezien, vlak voor het beruchte Highlands-ongeluk in een geleende Austin Maxi, waarbij John, zijn kersverse vrouw Yoko Ono, Johns eerste zoon Julian en Yoko’s dochter Kyoko in het ziekenhuis in Inverness terecht kwamen.
Na de verhuizing van John naar New York na het Beatlestijdperk en het titanische gevecht met Nixon en de FBI om in de VS te blijven, was er radiostilte. Julia en John verloren elkaar uit het oog. Johns ‘Lost Weekend’, zijn achttienmaandenlange verhouding met persoonlijk assistente May Pang in Los Angeles in 1973 deed het tij keren. Julia legt uit: ”Een van de dingen waarvoor we May Pang dankbaar zijn, is dat zij tegen hem zei: ‘Neem contact op met je familie’. Julian was de eerste natuurlijk en kort daarna was hij daar bij John. Mater belde me op en zei: ‘Hallo Ju, ik heb een leuk nieuwtje: John is op zoek naar je’ en ze gaf me zijn nummer.” Vanaf dat moment tot aan zijn dood was de communicatie tussen Julia en haar broer hersteld. Op een bepaald moment vroeg Julia bijna aan John om niet alleen het pachtboerderijtje in Durness, maar de hele regio te kopen toen het land medio jaren 70 te koop werd aangeboden. Het Laird-schap van John Lennon bleef echter een droom. Julia zegt: ”Onze neef David belde me en zei dat we John zover moesten krijgen om het te kopen, waarop ik antwoordde: ‘We kunnen hem niet een graafschap laten kopen!’ Later hoorde John erover en zei: ‘Ik wou dat ik het had geweten, dan had ik het gekocht.’ Johns liefde voor Schotland is hier overduidelijk. Hij had duidelijk goede herinneringen, samen met het feit dat we allemaal van Mater hielden. Oprecht.”
(Bron: scotsman.com)
(Vert: Liesbeth te Boekhorst)