Het lijkt wel alsof er steeds meer Beatles liedjes in de bisocoop te horen zijn. Onlangs ben ik naar Pirates of the Caribbean gegaan, om McCartney te horen zingen. Slechts een minuutje Maggie Mae, maar toch de moeite waard. Maar in diezelfde bioscoop hoorde ik nog veel meer Beatles!
Eerst een trailer voor de nieuwe film van de Justice League: hieronder werd een cover versie gespeeld van Come Together, door Gary Clark Jr. and Junkie XL. De stijl van deze cover lijkt wat op de versie die Michael Jackson ooit van Come Together gemaakt heeft. Uber luide bas en percussie, die in dit geval mooi gelijk op liepen met de actie op het scherm. Moet ik nu ook deze film gaan zien?
Daarna kwam er een reclame voor Samsung telefoons; het type commercial waarbij het niet gaat om wat het product (de Samsung telefoon) allemaal kan, maar meer hoe koel en populair je wordt als je zo’n ding bezit. En daarbij werd Across The Universe ten gehore gebracht, in de versie van Rufus Wainwright uit 2002. Voor ons is het interessant dat Rufus een nakomeling is van Peter Stuyvesant, en dus enig Nederlands bloed door de aderen heeft stromen. Zijn versie is – volgens mij – erg mooi; maar toch vraag ik mij af of Lennon er blij mee zou zijn als zijn liedje gebruikt wordt om telefoons te verkopen?
Om een cover van een Beatles liedje te maken heb je geen toestemming nodig: je hoeft alleen maar royalties te betalen. Maar een reclame mag niet zomaar. Ik weet niet of Paul & Yoko toestemming hebben verleend voor de deze reclame, mogelijkerwijs berusten de rechten bij het Wereldnatuurfonds? Het liedje werd namelijk geschonken aan het WNF, en verscheen op de liefdadigheid LP “No One’s Gonna Change Our World”. The titel van de LP geeft wel aan hoe tevreden het WNF was met hun Beatles liedje! De rest van de LP stelt niet veel voor.
Yoko en Paul zijn in ieder geval een beetje medeplichtig aan de Samsung reclame, want ze hebben wel toestemming gegeven voor het gebruik van de Beatles versie van Across The Universe in de film ‘I Am Sam’, waar Wainwright uiteindelijk deze cover versie voor maakte.Ondanks die overpeinzingen, klonk Across The Universe uitstekend over het iMax Sound System, en Rufus zingt het met veel gevoel.
De Beatles versies (er zijn er een stuk of 3…) klinken niet zo goed, en Lennon wist dat ook. Hij heeft verteld dat hij zeer tevreden was met Across the Universe als compositie, maar dat hij de uitvoering teleurstellend vond. Ik denk dat hij bedoelde dat McCartney hem niet hielp om er een mooi opname van te maken; uiteindelijk werd een demo versie opgelapt en uitgebracht. Daarop zongen 2 – vrouwelijke – fans (Lizzie Bravo en Gayleen Pease) mee, die Paul in de studio had gehaald.
Lennon was vooral trots op de tekst; inderdaad is het een van zijn meest ritmische songteksten: in de coupletten is ieder woord precies 1 toon in de melodie, behalve het laatste woord (Universe) waar Lennon een trillertje zingt. De melodie gebruikt vrijwel alle noten die beschikbaar zijn in de toonsoort. Het akkoorden schema is misschien niet bijzonder innovatief, maar hij gebruikt wel 6 van de 7 akkoorden die beschikbaar zijn in de toonsoort.
In typische Lennon stijl, trekt hij zich weinig aan van het ritme: tot 3 keer toe slaat hij een halve maat over, wat veel vaart geeft aan de overgang van couplet naar refrein. Rufus Wainwright slaat ze niet over in zijn versie; wie het genoegen heeft gehad om de Get Back repetitie tapes te beluisteren, die heeft gehoord dat ook Ringo en Paul er moeite mee hadden om Lennon bij te houden in die passages.
Een mooie gelegenheid dus om de fraaie backing van Rufus Wainwright te combineren met de zang van Lennon op Take 2 van 4 februari 1968. We mogen hopen dat voor Lennon dit de pijn wat verzacht om zijn geliefde song in een reclame te horen!
Toename gebruik Beatles liedjes in films
Maar de vraag blijft of er echt meer Beatles liedjes in de bioscoop te horen zijn dan vroeger. Om drie Beatles songs te horen bij 1 bioscoop bezoek leek mij echt uitzonderlijk. Om daar iets over te kunnen zeggen heb ik gespeurd naar Beatles liedjes die in films gebruikt zijn. In de tabel onder aan deze column staat het overzicht.
In de figuur is het aantal films per jaar uitgezet dat Beatles liedjes bevat. En inderdaad, er is een sterke toename te zien vanaf 2016! In 2016 en 2017 waren er ieder jaar 6 films te beluisteren (exclusief Eight Days a Week), veel meer dan het gemiddelde vanaf 1982, dat tussen de 2 en 3 films per jaar schommelt.
Dit kan wijzen op een groter wordende populariteit van de Beatles; of wellicht kunnen we beter spreken van het aanboren van een nieuw publiek voor de Beatles, namelijk de Millenials. De Beatles gerelateerde films van de laatste jaren, “Beatles” (2014) en “ Eight Days A Week” (2016) zijn duidelijk bedoeld om jongeren te bereiken die Beatlemania niet meegemaakt hebben. De Beatles worden dus aan een nieuw publiek gepresenteerd, en andere films haken daarop in door ook de muziek te gebruiken.
Vanaf 1982 tot 2014 komen 2 tot 3 films per jaar met Beatles liedjes uit, en geen films met of over de Beatles.
Opvallend is het lage aantal films in de 60 en 70er jaren: slechts 1 film per 2 jaar met Beatles muziek. Dit kan komen door verminderde interesse in de Beatles in 1970’s: de Beatles waren uit elkaar, er waren opwindend nieuwe groepen (The Who, Pink Floyd, Led Zeppelin etc.).
In de 1960’s waren er vooral films van de Beatles zelf, en remakes zoals “All That And WWII”. Werden de Beatles niet geschikt geacht voor een breder, of ouder, film publiek?
Welke Beatles liedjes zijn het populairst?
We kunnen ook kijken welke Beatles liedjes het meest te horen zijn geweest in films. Allereerst valt op hoeveel verschillend liedjes gebruikt zijn, meer dan 30. Welke andere componist kan zeggen dat zoveel liedjes van hem in films gebruikt zijn? Let It Be (8x) staat bovenaan, op de voet gevolgd door Come Together (7). Daarna komen Yesterday en Strawberry Fields Forever (6x), dan All You Need is Love en A Day in the Life (5x).
Het is duidelijk date er in films een voorkeur is voor het latere werk van de Beatles, met Yesterday als uitzondering. De composities zijn redelijk gelijk verdeeld over Lennon en McCartney; Lennon heeft meer liedjes in de top 10, maar McCartney heeft de no.1.
Nog een verrassend resultaat: “Twist And Shout” – gespeeld door de Beatles- werd 6x in films gebruikt, terwijl dit niet een Lennon-McCartney compositie is. Ik vermoed dat de meeste bioscoopgangers niet weten dat dit liedje geschreven is door Phil Medley and Bert Berns. Maar de Beatles maakten er wel een echte Beatles performance van, met Lennon’s rock and roll stem, het schudden met de hoofden etc.
Het zal interessant zijn om te zien of de trend (meer films met Beatles liedjes) zich gaat doorzetten. In ieder geval lijkt 2017 een goed jaar te worden!
Beatles liedjes in films. Met dank aan Ronny Stienen voor aanvullingen.
– Bob de Jong –