Een nieuwe biografiedocumentaire, ‘John and Yoko: Above Us Only Sky’, die op 11 maart j.l. in première ging op A & E Network, kijkt naar het maken van het beroemde album. John Lennon wilde weten of zijn nieuwe album goed was. Daarom schakelde hij de hulp in van enkele vrienden en journalisten, waaronder ene Kieron ‘Spud’ Murphy, een freelancer voor het blad Sounds, om feedback te geven. Murphy luisterde en vertelde Lennon dat hij dat ene nummer leuk vond en zei: “Ik denk dat mensen hier over tien jaar nog steeds naar zullen luisteren.” Lennon zei: “Oh f *** off, het is maar een rockalbum.” Dat nummer en dat album waren Imagine.
Murphy herinnerde zich deze anekdote in een nieuwe biografiedocumentaire, ‘John and Yoko: Above Us Only Sky’, die op 11 maart op het A & E-netwerk in première gaat. De twee uur durende film biedt een ‘achter de schermen’ kijkje over het beroemde album uit 1971. George Harrison rokend, terwijl hij gitaar speelde. Phil Spector die een zonnebril droeg en een pak terwijl hij liedjes produceerde en praatte over het wakker maken van Eric Clapton, die moest komen spelen. En centraal in dit alles stond de relatie tussen John Lennon en Yoko Ono.
De mythologie rond het paar zit diep en de documentaire toont een portret van partners. Ono droeg ’tekst en concept’ bij aan het nummer Imagine. Een schuld die Lennon later in een radio-interview uit 1980 erkende. Murphy, die foto’s maakte tijdens de opname, herinnerde zich een van zijn foto’s waarin Lennon in de microfoon zong, terwijl Ono op de vloer zat om de tekst op te schrijven. “Ik wist dat dit echt teamwerk was”, zei hij. Ono, die werd geïnterviewd voor de nieuwe documentaire, vertelde over hun relatie en zei: “De reden dat John en ik elkaar ontmoetten was om dit lied te maken.”
Michael Epstein, de regisseur van de documentaire, zei dat Lennon Ono niet alleen koos om zijn romantische partner te zijn, maar ook als creatieve partner. “Ze waren elkaars muze en haar stem had een enorme invloed op zijn werk. Dat kun je het duidelijkst zien in een nummer als Imagine,’ zei hij. “Op zoveel manieren is dat het hoogtepunt van het samenkomen van de twee kunstenaars.”
De documentaire vertelt nog eens het verhaal hoe het stel elkaar ontmoette. Het was 1966 en Lennon ging naar een van de tentoonstellingen van Ono. Uit zwart-witbeelden blijkt dat Ono uitleg gaf over het kunststuk dat hem opviel. Een persoon moest een ladder beklimmen en dan met een vergrootglas naar het plafond kijken. Daar zouden ze één woord zien: ja. “Omdat het positief was, zei het:’ Ja,’ Ik dacht oke, het is de eerste show die iets warms tegen me zei,” herinnerde Lennon zich later in een talkshow. Als het ‘nee’ had gezegd, dan zou hij zijn vertrokken . In 1966 was Lennon getrouwd met Cynthia en zij kregen één kind, Julian. Ono was getrouwd met Anthony Cox en ze hadden ook één kind, Kyoko.
Klaus Voormann, een bassist die op Imagine speelde, vertelde hoe hij Lennon ontmoette toen The Beatles hun Strawberry Fields-video maakten. Lennon was er slecht aan toe en vertelde Voormann hoe ongelukkig hij was.
Julian Lennon ( John’s zoon) legde uit dat het grote succes voor de Beatles eerst wel een leuke ervaring was, maar dat er later te weinig ruimte om te ademen was. “Maar toen ik eenmaal besefte dat dit mijn leven was, was het eigenlijk niet mijn leven. Het was hun leven en wie ben ik dan nu.”
Voormann zei dat nadat Ono op het toneel verscheen, Lennon volledig veranderde. Dan Richter, de assistent van Lennon, was het daarmee eens. “Hij snapte (haar kunst). Yoko raakte hem. Het is alsof er iets ontbrak waar hij naar op zoek was. Hij had een leegte.”
Het paar trouwde op 20 maart 1969 en die zomer verhuisden ze naar een uitgestrekt landgoed genaamd Tittenhurst Park in Ascot, Engeland. Weg van Londen en de bandleden van Lennon. The Beatles waren op de rand van uiteenvallen en ze zouden hun laatste fotoshoot hebben bij het enorme pand. Epstein, de regisseur van de documentaire, zei dat het officiële einde van de Fab Four in 1970 was en hun laatste studioalbum, Let It Be, werd uitgebracht in mei.
In een andere talkshow ging Lennon in op de vraag die is blijven hangen: heeft Ono spanning veroorzaakt in de groep? “De spanning was er al, begrijp je”, legde Lennon uit in de ongedateerde clip.
De beroemde fotograaf David Bailey had het over een fotoshoot die hij met het stel had gemaakt en zei dat Lennon ‘haar zo leuk vond’. “Hij was eerst een klootzak dus ik vond dat hij nu geweldig was. Ik kon het echt goed met hem vinden”, zei hij en lachte toen.
Bij Tittenhurst, waar veel van het album Imagine werd opgenomen en de video voor het lied werd gefilmd, bracht het paar veel tijd door in hun enorme suite en de documentaire toonde beelden van hen in bed omringd door kranten. “Hij zat graag in bed, speelde gitaar, rookte weed en keek televisie”, zei Richter, zijn assistent. Lennon wilde zijn eigen studio in Tittenhurst en er werd een studio dicht bij de keuken gebouwd. Veel scènes uit de documentaire tonen, op verschillende tijden, Lennon en Ono terwijl ze aan het eten zijn, rond de tafel met journalisten, George Harrison, de muzikanten die op het album speelden en Phil Spector.
Kieron ‘Spud’ Murphy, de fotojournalist, zei dat hij dacht dat het een grapje was toen het blad Sounds hem vertelde dat zijn volgende opdracht was om naar het huis van Lennon te gaan om foto’s te maken, terwijl ze aan het opnemen waren. Murphy zei dat hij rond 17.00 uur aankwam en Lennon was toen nog niet opgestaan. Daarna begonnen mensen naar de keuken te lopen, inclusief George Harrison. “Phil Spector arriveerde. Hij was gekleed in een driedelig pak met stropdas midden in de zomer in Engeland en een zonnebril. Hij was erg aanwezig en hij zag er dreigend uit”, zei Murphy en lachte toen. Spector, die het nummer Imagine co-produceerde, vertelde de muzikanten dat het tijd was om te beginnen en ze gingen de studio in.
Er zijn interessante momenten in de documentaire waarin Lennon met Harrison overlegde over de muziek. Hij speelde bijvoorbeeld piano en vroeg zijn voormalige bandlid om zijn mening over de vraag of hij te lang op de toonsoort F bleef. “Je was daar als een vlieg aan de muur”, zei Epstein, de regisseur, over deze interactie. Epstein regisseerde de documentaire ‘LennoNYC’ uit 2010 over het leven van de voormalige Beatle in New York City en ontmoette Ono ten tijde van die film. “Ik heb een leuke relatie met Yoko en toen ze contact met me opnam, omdat ze deze film wilden maken, was ik opgetogen. Ik bedoel, weet je, er was vooraf een belofte dat de archief deuren zouden worden open geblazen en dat alles wat nog niet was gezien uit deze periode ons ter beschikking zou zijn”, zei hij. Ook vertelde hij dat hij in het voorjaar van 2018 aan de documentaire begon te werken. Toen hij naar het materiaal keek dat Ono beschikbaar stelde, zei hij dat hij ‘verbijsterd’ was. “Het was verrassing na verrassing na verrassing.”
Naast Imagine was Lennon in de studio bezig met het opnemen van andere nummers, zoals How Do You Sleep, waarvan Murphy al snel door had dat de teksten leken op titels van Paul McCartney-nummers. “Het werd duidelijk dat het een botsing was tussen John en Paul, waarvan ik als toeschouwer niet op de hoogte was”, herinnerde hij zich. “Lennon had publiekelijk willen zeggen dat hij The Beatles in 1969 had verlaten, maar had zich terughoudend opgesteld vanwege de release van Let It Be in mei 1970”, aldus Epstein. McCartney bracht in april van dat jaar echter zijn gelijknamige solo debuut uit en kondigde aan dat hij niet meer in de band zat. “John was razend”, zei hij.
In de documentaire zei Lennon dat hij zijn ‘broederlijke rivaliteitsweerzin’ tegen McCartney gebruikte om How Do You Sleep te creëren. “Paul heeft niet persoonlijk het gevoel dat ik hem beledigd heb of zo, want we hebben vorige week samen gegeten”, zei hij tijdens een talkshow. “Het gaat niet over Paul, het gaat over mij.” In 1973 stonden de twee voormalige bandleden weer op goede voet, zei Epstein.
Een ander nummer op het album was Jealous Guy, met teksten als: Ik voelde me onzeker / Misschien hou je niet meer van mij / ik huiverde van binnen. Toen het stel met een journalist sprak over de aard van relaties, merkte Lennon op dat het intellectueel gezien ‘onzin’ is om iemand te willen bezitten. Hij zei echter ook: “Ik ben dol op Yoko. Ik wil haar volledig bezitten.”
Nadat ze klaar waren met het opnemen van Jealous Guy, was het rond 5 uur in de morgen en iedereen verzamelde zich om naar de track te luisteren en ze noemden het een’ krachtig ‘en’ heel ontroerend ‘nummer. Iemand zei dat het geweldig was, waarop Lennon eerst antwoordde met een bedankje en vervolgens ‘liegbeest’ zei. De muzikanten die op het album speelden, zoals bassist Klaus Voormann, zeiden dat ze de songteksten kregen van liedjes die ze opnamen. Voormann zei: “Je hebt het gevoel dat het nummer alleen maar door hem wordt gespeeld.” Voor de opname van Imagine zat Lennon aan de witte piano in een witte kamer, dezelfde als in de video. Hij nam toen een trek van een sigaret en het uitblazen kon je horen. “Oké, laten we het gewoon proberen met piano, bas en drums”, zei hij.
De technicus van de studio zei dat het waarschijnlijk niet meer dan twee of drie uur duurde om de kern rond te krijgen en daarna kwam de verfijning. Er was te veel weerkaatsing in de witte kamer en dus ging Lennon naar de piano in de studio. Voormann zei dat het waarschijnlijk het eerste nummer was dat ze die dag opnamen. “We stonden allemaal in de buurt en luisterden ernaar en het was duidelijk dat dit een grote zou worden.”
Het album werd uitgebracht in het najaar van 1971 en volgens de documentaire ging het naar nummer één in het Verenigd Koninkrijk, de VS en de rest van de wereld. Julian Lennon zei dat het lied niet religieus of politiek is, maar veeleer gaat over de mensheid en het leven. “Veel mensen zeiden, wel, weet je, het is allemaal een beetje te dromerig, ja, maar we willen allemaal wel waar hij over zingt”, zei hij. “Ik denk dat dat de reden is waarom het nummer zelfs tegenwoordig zo belangrijk is.”
Dan Richter, de assistent van Lennon, zei dat hij in het lied Yoko Ono hoort. “Ik houd van John, maar dat waren haar woorden. Ze sprak via hem. Ik denk dat de wereld dat nog niet helemaal door heeft”, zei hij. Lennon gaf haar bijdrage toe in een radio-interview eind 1980.
“Dat zou een Lennon Ono-nummer genoemd moeten worden, want veel ervan, de tekst en het concept kwamen van Yoko. Maar in die tijd was ik een beetje egoïstischer, een beetje meer macho en ik verzuimde om haar bijdrage te vermelden. Maar het was recht uit ‘Grapefruit’, haar boek.”
Epstein, de regisseur, zei: “Ze komen echt samen en versmelten zo mooi in dat nummer en weet je, als je van Imagine houdt, als je door Imagine wordt geïnspireerd, dan word je geïnspireerd door Yoko.”
(Bron: Daily Mail)
(Vert: Albert Braam)