Men neme een willekeurig jaren 50 liedje (geen rock and roll) dat ook echt naar jaren 50 truttigheid klinkt en je hebt een grote kans dat je de harmonische basis gevonden hebt die ook aan het grootste deel van This Boy ten grondslag ligt: Doowop. Het simpele I-VI-II-V schema. In dit geval: D (I), bm (VI), em (II) en A (V). Toch is This Boy allesbehalve een truttig Doowop niemendalletje. Dit vroege Lennon-juweeltje wordt oneindig ver boven de dertien in een dozijn middelmaat van het basisschema uitgetild door wat er boven deze akkoorden in de samenzang gebeurt.
Het schema wordt in de inleiding één keer in zijn geheel voorgesteld. Elk akkoord klinkt over hetzelfde herhalende ritme: langere noot-versnelling-drie rustige noten om af te sluiten met een rust. Elke ronde begint op de tonica (de thuisbasis) en eindigt op de dominant (de muzikale springplank naar de tonica/thuisbasis) die daardoor de weg naar een herhaling opent. Onder de tekst wordt het schema herhaald, waarbij het niet parallel loopt aan deze tekst. Het eerste blok klinkt onder: ‘This Boy’ (D naar bm), dan in de korte pauze van de zang e mineur waarna ‘took my’ klinkt om op ‘love’ op de dominant A te eindigen. De nieuwe ronde zet in op het eind van de eerste tekst regel ‘(a)way’. Daardoor begint ‘Oh, he’ll regret it someday’ halverwege het schema op em. Overigens werken de rusten als een soort zuchten waarmee The Beatles onbewust weer een muzikale gewoonte uit een ver verleden hebben opgepikt; in de barok noemde men een dergelijke toepassing van rusten Seufzer (Duits voor zucht).
Zoals gezegd is This Boy meer dan een 4 akkoorden niemendalletje. Doordat de samenzang zich voor het grootste deel beweegt buiten de basistonen van het akkoord ontstaat er een complexe harmonisatie met veel spannings- en oplossingsmomenten. Om het zo simpel mogelijk uit te leggen: elk basisakkoord bestaat uit drie of vier (A7) noten. Het D akkoord b.v. ontstaat door de tonen D, Fis en A te combineren. Stel je een pianotoetsenbord voor waarop je vervolgens een begintoets kiest (hier de D) waarna je telkens één toets (of letter(afgeleide) uit de reeks D-E-Fis-G-A-B-Cis-D enzv) overslaat om de volgende te vinden. D wel, E niet, Fis (afgeleide van F) wel, G niet en A wel. Wat je krijgt is een heel simpel akkoord: D groot. De samenzang die John, Paul en George daar overheen opbouwen bedient zich voor een klein deel van deze noten, maar ze kiezen vooral voor de toevoegingen die je krijgt als je het ‘wel-niet’ van de akkoordopbouw nog een paar stappen doortrekt. Zo krijg je dan na de A van het D akkoord: b niet Cis of C wel, D niet nog een keer maar de volgende E weer wel. Daardoor ontstaan wat in jazz en popmuziek Fancy-chords wordt genoemd.
Volgens George Martin waren The Beatles vanaf het begin al erg bedreven in close-harmony. Hij hoefde maar enkele noten te veranderen in wat The Fab Four aandroegen. Andere mensen die bij de opname aanwezig waren beweren echter dat Martin zichzelf met die opmerking tekort doet. Hij zou, samen met Paul, het leeuwendeel van het vocale-arrangement voor zijn rekening genomen hebben. Hoe dan ook; er was veel extra studiotijd nodig om één en ander uit te werken en de uitvoering te perfectioneren.
Wat gebeurt er nu eigenlijk boven het simpele basisschema van This Boy? De zang zet in op de terts en kwint van het D akkoord waarna op ‘Boy’ de majeur septiem toegevoegd wordt als bovenste noot; de eerste ‘extra noot’ zeg maar. Het b mineur akkoord wordt door de zang een b mineurseptiem-akkoord met de septiem (weer een extra noot) en grondtoon tegen elkaar wat spanning oplevert waardoor er een gevoel van oplossing ontstaat bij het volgende e mineurakkoord. Naar boven verschuivende akkoorden in grondligging landen boven het A akkoord op (took my) LOVE (away) op (van onder naar boven) G-B-D waardoor dus een A9-11 akkoord ontstaat. Het akkoord met tot dat moment de meeste toevoegingen.
Net vóór de herhaling op ‘gain’ (van; wants you back again) ontstaat zelfs een D13 akkoord dat via bm7 de weg naar simpele (want zonder zang) akkoorden terug vindt; em en A7. Een 13 akkoord is een akkoord met nog een extra toon die bereikt wordt door nog een keer het ‘wel-niet’ te herhalen waardoor nu zelfs een b meeklinkt. Simpel gezegd: de eenvoudige basisakkoorden zijn vooral nog te herkennen in de begeleiding. In de zang is sprake van een steeds verder gaande camouflage van het eenvoudige basisgegeven.
Het door John solo gezongen ‘Oh and this boy would be happy…’ deel wijkt uit naar de toonsoort G en is eenvoudiger geharmoniseerd met behulp van o.a. een paar tussendominanten.
Hun opleiding bestond uit een grote hoeveelheid praktijkervaring.
The Beatles waren ten tijde van This Boy begin 20. Hun opleiding bestond uit een grote hoeveelheid praktijkervaring. Eindeloos spelen in Hamburg voor een nachtclubpubliek dat het niet gek genoeg kon gaan (Mach Schau!). Maar ze leerden ook door wat er al was aan muziek in zich op te nemen, waarna ze het beste uit deze voorbeelden integreerden in het eigen scheppen. Daarbij lieten ze de voorbeelden mijlen ver achter zich. This Boy is daar een mooi voorbeeld van; het akkoordenschema bestond al en dat namen ze over. Alles wat er in de zang gebeurt boven deze simpele basisbeweging maakt het bijzonder en eigen.
Dit opnemen en integreren is een simpele en rationele verklaring voor het ontstaan van deze bovengemiddeld goede songs. Maar toch. Ligt het dan in de lijn der verwachting dat er zoiets ontstaat als dit buitengewone oeuvre? Hard werken, alles absorberen en klaar is Kees? Johan Sebastian Bach zei naar verluid over zijn eigen talent; ‘Ich habe fleissig sein müssen. Wer eben so fleissig ist, der wird es eben so weit bringen können’. Ik durf toch te zeggen dat dat gelukkig niet waar is. Af en toe zijn er mensen die een ingang hebben tot veel ‘hogere’ lagen in het toch al ongrijpbare scheppingsproces. Daardoor laten deze individuen het ‘normaal-geniale’ van de gemiddelde scheppende artiest of kunstenaar ver achter zich. Bij The Beatles kwam daar nog bij dat het talent van de individuen een geheel opleverde dat vele malen groter was dan dat van de samenstellende delen. En wij gewone stervelingen mogen ons zonnen in de glans van het scheppen van de hele groten uit de muziek of deze nu Bach of Lennon heten.
– Ton Steintjes –