Blackbird slaat toe (ondanks het vrouwtje)’ stond in grote letters boven een interview met McCartney in muziekkrant ‘Oor’ nav het concert dat Wings zojuist gegeven had in Nederland in het kader van de ‘Wings Over The World’ tour. Op 25 maart 1976 deed de ex Beatle nl. Ahoy aan met zijn nieuwe band. Het Amerikaanse deel van deze tour zou uitmonden in het album ‘Wings Over America’. Linda kwam er niet goed af in het interview zoals al blijkt uit de denigrerende en vrouwonvriendelijke subtitel. Ook in de tekst zelf had de schrijver het op haar voorzien. Zo werd er gevraagd naar de Beatles-songs die Paul voor het eerst na het uiteenvallen van The Beatles speelde tijdens deze tour. Paul wilde dat niet te belangrijk maken gezien de mega schaduw van het verleden waaraan hij zich had moeten ontworstelen en antwoordde: ‘They are just songs’, waarop Linda als bijna hysterisch wordt afgeschilderd met een geschreeuwd: ‘THEY ARE GREAT SONGS!’ In de nadagen van The Beatles, als John en Paul meer en meer een eigen leven krijgen, onafhankelijk van elkaar, vinden ze elk een levensgezel die in meer (Yoko) of mindere (Linda) mate de rol van artistiek sparringpartner overneemt van het ex-klankbord.
De uitwerking van de vrouwen op de respectieve carrières is erg verschillend. Linda had een stem die goed functioneerde in de achtergrondzang voor Paul’s albums. Ze is de toetsenist van Wings geworden, eigenlijk alleen om als gezin bij elkaar te kunnen zijn tijdens de tournees. Haar invloed op de muziek van haar man lijkt zich naast de prima backingvocals te beperken tot zeer matig musiceren en heel erg ongemakkelijk bewegen in de videoclips van Wings. Met name in de clip voor ‘My Love’ oogt Linda totaal niet op haar plek. Ze ziet er ook nooit uit als iemand die ook maar enigszins op voet van gelijkwaardigheid meedoet in Wings. Eigenlijk ziet ze er niet uit als een musicus.
Yoko daarentegen heeft de richting van Johns carrière heel erg meebepaald: niet alleen door haar politiek activisme, maar ook doordat ze al een leven in de schijnwerpers had vóór John en nooit van plan is geweest alleen maar ‘de vrouw van’ te worden.
John zag Yoko als gelijkwaardig
Linda echter wilde haar carrière ais fotograaf van de popsterren graag opofferen en is daardoor de vrouw van…. geworden met als voornaamste taak het uit de wind houden van haar man. Ze was er aan zijn zijde tijdens de tournees, ze was er voor zijn carrière. Haar muzikale inbreng is afgezien van de zang niet noemenswaardig; dat had een ander beter gedaan, maar ze was er en dat was erg belangrijk voor Paul. Op ‘Wings Over America’ is haar bijdrage adequaat als het om de toetsen gaat, met de kanttekening dat de complexere partijen door Paul of Denny gespeeld worden. Haar backing-vocals zijn voor mij vanaf ‘Ram’ een positief aspect van alle albums. John zag Yoko als gelijkwaardig en als een waardig opvolger van Paul als sparringpartner.
‘Wings over America’ lag opeens in de winkels in december 1976 met een cover die ik nooit mooi heb gevonden en eigenlijk lang ook niet begrepen heb. De archive collection boxset maakte pas duidelijk wat het voor moest stellen. Een bont deel van een vliegtuig (dat zag ik ook wel) met opengaande deuren (de lichtstreep) waar Wings uit zou komen. De steeds bredere streep op de binnenhoezen suggereert het verder openen van de deur. De cover is ontworpen door Hipgnosis, dus het ligt helemaal aan mij dat ik dit niet de mooist denkbare hoes vind, hoewel de nieuwe uitgave op drie kleuren vinyl best mooi is: glanzend en net iets donkerder. Ook dit is weer zo’n album dat ik lang genegeerd heb in de winkel. Dit keer omdat ik nogal éénkennig was: als Paul niet zong hoefde het van mij niet. ‘Speed of Sound’? Laat maar. ‘Venus and Mars’: graag, maar wel altijd de twee songs na de ‘Venus and Mars’ reprise van kant twee overslaan. ‘Over America’: veel te veel leadvocals van andere bandleden en bovendien: Beatlessongs zonder de andere drie: een gevalletje ‘niet voor mij’. Maar ja: mijn weerkerend thema: al het andere was op een gegeven moment gekocht en ik had nog geld in mijn zak dat persé op moest. ‘Over America’ is zeker niet één van de top live-albums afgezet tegen live-albums van andere artiesten. The Allman Brothers, Peter Frampton, Neil Young, Hendrix, ze hebben het allemaal beter gedaan.
De eerste kant is meer dan prima en de laatste lp is echt te gek, maar het is als geheel geen album dat ik in één adem zou noemen met b.v. ‘The Allman Brothers live at Fillmore East’.
Ik moet hier wel even iets opbiechten. Ik ben mijn hele leven al een enorm fan van muziek op vinyl. Tot voor kort ging er niets boven die zwarte schijven voor de perfecte luisterervaring. Onlangs heb ik echter het fenomeen streaming ‘ontdekt’. Ik streamde natuurlijk al wel, maar eigenlijk alleen via de telefoon tijdens huishoudelijke karweitjes. Ik had me nog nooit verdiept in de diverse mogelijkheden en de installatie-voorwaarden om High Res te kunnen streamen. Nu alle voorwaarden aanwezig zijn om optimaal te kunnen genieten van gestreamde muziek, moet ik bekennen dat ik ‘Wings Over America’ nog nooit zo mooi gehoord heb als gestreamd via Qobuz. Daardoor is er sprake van een soort herwaardering van dit album. Hier kan geen lp tegenop. Voor het eerst heb ik het gevoel echt aanwezig te zijn bij dit concert. Voorheen klonk het een beetje als een vaag aftreksel van iets geweldigs. De bron voor Qobuz is ongetwijfeld de High Res versie van het album die je kon downloaden als je de ‘Archive deluxe’ box had gekocht. Dezelfde bron wordt, neem ik aan, ook gebruikt door Tidal. Maar zowel de download als de Tidal ‘versie’ haalt het gestreamd via mijn installatie, niet bij hoe dit album via Qobuz klinkt.
Linda’s invloed op dit aspect van de muziek valt niet te ontkennen.
Op vinyl had ik vooral moeite met het akoestische gedeelte. Dat klonk in mijn beleving niet erg overtuigend. Via Qobuz beluisterd echter, wordt ook dit gedeelte een prachtige ervaring. De gitaren klinken vol en aanwezig en de samenzang is fenomenaal. Ik heb een zwak voor de gecombineerde stemmen van Paul, Linda en Denny L. Dit vocale bouwwerk is één van de dingen die met name ‘Band on the Run’ kleuren.
Tot voor kort miste ik die magie op ‘Over America’, maar via Qobuz is het er helemaal. Linda’s invloed op dit aspect van de muziek valt niet te ontkennen. Haar bijdrage als toetsenist mag dan minimaal zijn, haar stem in combinatie met genoemde mannen functioneert wonderschoon.
Wat dit album daarnaast bovengemiddeld de moeite waard maakt, is zijn plaats in de lange rij live-albums die nog zou volgen van McCartney. Een reeks waarin het accent telkens ligt op de albums die op dat moment net uit waren. Dat maakt het geheel van de live-albums tot een soort ‘fotoalbum in songs’. Een ‘en toen, en toen’. Een oeuvre-overzicht in highlights.
Zo is ‘Over America’ het album horend bij ‘Band on The Run t/m Speed of Sound’, ‘Tripping The live’ het album met voor het eerst ongelooflijk veel Beatlessongs en aandacht voor ‘Flowers in the Dirt’. Ook het album met de fraai uitgesponnen improvisaties. ‘Paul is live’ richt zich op ‘Off The Ground’ en lijkt verder een beetje ‘Tripping deel twee’ met aandacht voor de (Beatles)songs die niet op ‘Tripping’ zijn gekomen. ‘Back in The US’ (resp World) wil ‘Driving Rain’ onder de aandacht brengen en lijkt verder een herhaling van de sinds ‘Tripping’ vertrouwde McCartney formule die hier al wat sleets begint te worden doordat Paul niet schuwt om telkens weer dezelfde verbale inleiding te gebruiken en anekdotes aan te halen die een ieder in het publiek zo langzamerhand van binnen en van buiten kent. De tijd van de vrije improvisatie is ook een gepasseerd station: de solo’s van de albums worden nootgetrouw gereproduceerd. ‘Amoeba Gig’ is een opvallend live-album, niet alleen omdat ‘Memory Almost Full’ het album is dat geplugd wordt, maar ook door de intieme setting. Live in een grote ‘recordstore’ en dus voor een klein(er) gezelschap. De band hier is echt geweldig en meer dan op ‘Back in’ is er ruimte om vrijer te musiceren en te improviseren.
Linda is aanwezig als toetsenist op een groot deel van die albums, maar vanaf ‘Tripping’ is ze eigenlijk alleen nog aanwezig. De eigenlijke toetsenist is Wix. Muzikaal gezien een verschil van dag en nacht.
Het is in dat opzicht best gek dat mega-perfectionist McCartney omwille van het gezinsgeluk Linda als toetsenist van Wings kon accepteren. Waarom geen vakman/vakvrouw en Linda mee in een hoedanigheid die haar op het lijf geschreven zou zijn geweest: de rol van tourfotograaf.
Ik denk overigens dat er niet veel vrouwen zijn die zo goed op de been gebleven zouden zijn als Linda.
Ga er maar aanstaan: de haat van elke vrouwelijke fan over je heen krijgen omdat je er met de meest begerenswaardige Beatle vandoor gaat. Van de een op de andere dag achtergrondkoortjes moeten zingen op albums terwijl je even daarvoor misschien enkel onder de douche hebt gezongen. ‘Ja’ zeggen op de vraag of je je voor kunt stellen de toetsenist in een nieuw te vormen band te worden, omgeven door vakmensen die af en toe zelfs uitspreken dat Linda geen muzikaal wonder is en voor je tot drie kunt tellen zit je op het podium in een zaal vol studenten, die enkel geïnteresseerd zijn in de oude Beatlesmuziek. Dat verdient meer respect dan ze lange tijd gekregen heeft.
‘I wouldn’t have my old lady on stage’
‘Gertrud Higgins’, zoals Paul haar menig avond tijdens de tour van 1989/90 voorstelt aan het publiek is enkel nog aanwezig omdat ze elkaar niet willen missen gedurende de tour. Ze wordt vriendelijker bejegend door het publiek, dan in 1976. Juist nu ze muzikaal gezien ontlast wordt, een stap terug doet, vindt ze acceptatie bij de massa die haar ziet als de geliefde vrouw van en niet meer als die Amerikaanse die er met de hoofdprijs vandoor is gegaan (een Beatle).
De serie live-albums is onbedoeld een document geworden van de rol van en de houding t.o.v. Linda. Ze begint als dé toetsenist van Wings en wordt uiteindelijk de vrouw voor de simpeler lijntjes naast Wix tijdens de wereldtournee van 89. Omgekeerd evenredig daaraan groeit met het verstrijken van de tijd de waardering bij het publiek voor haar. Is dat omdat de tijd dingen verzacht? Is het omdat ze minder aanwezig is in de muziek van haar man? ‘I wouldn’t have my old lady on stage’ of iets van gelijke strekking zei Mick Jagger ooit over het feit dat Linda in Wings zat. Het had altijd iets onnatuurlijks, maar is in zekere zin wel typisch McCartney. Paul, de familieman.
De buitenwereld krijgt haar steeds minder te zien als toetsenist. Als iets wat ze eigenlijk helemaal niet was, waardoor ze steeds meer in beeld komt als dat was ze wél was: een, naar men zegt lieve vrouw met veel eigen talenten en gaven. Pauls steun en toeverlaat.
Op zeventien april 1998 overlijdt ze. Een klein jaar (5 mei 1997) voor haar overlijden verschijnt het album ‘Flaming Pie’. Bij de een paar jaar geleden verschenen ‘Super Deluxe Archive’ uitgave zit een dvd met o.a. een docu vol momenten waarbij Linda en Paul overleggen met diverse mensen over artwork e.d.
Wat opvalt is de lieve interactie tussen die twee, of het nu genoemde overlegsituaties zijn of de momenten waarop ze gezeten naast elkaar (backing)vocals vastleggen. Linda is de met de jaren steeds stillere kracht achter Paul.
Zoals McCartney het zegt in My Love:
And when I go away
I know my heart can stay with my love
It’s understood
It’s in the hands of my love
And my Love does it good
En als iemand het kan weten is het McCartney wel.
– Ton Steintjes –