Toen een backpacker met liefdesverdriet de Beatles in India tegenkwam

BFNLNieuws

De ontmoeting tussen een Canadese backpacker en de Beatles in een spirituele retraite in India een halve eeuw geleden is het onderwerp van een nieuwe documentaire. Voor de filmmaker Paul Saltzman was het een ‘levensveranderende’ ervaring.

Toen een 23-jarige Canadees in 1968 bij een ashram in de buurt van de heilige stad Rishikesh in India kwam om te mediteren, kreeg hij te horen dat hij er niet terecht kon omdat de Beatles er waren. Paul Saltzman was aan het rondtrekken in India toen hij vanuit Montreal hoorde dat zijn vriendin hun relatie had verbroken. Met een gebroken hart ging hij per trein, boot en taxi naar de retraite, die werd beheerd door de Maharishi Mahesh Yogi, een van de meest flamboyante zelfbenoemde goeroes uit het hippietijdperk. Het idee was om te mediteren om zo ”mijn gebroken hart te helen”, aldus Saltzman. Na urenlang te hebben gepleit liet een behulpzame ashram-assistent Saltzman alsnog binnen. Hij ging direct een uur lang mediteren, waarna hij zich een stuk beter voelde. ”De pijn van mijn gebroken hart was verdwenen. Ik ging het bos in om de locatie te verkennen”, vertelde Saltzman tijdens een telefonisch interview.

Daar zag hij de Beatles voor het eerst. John Lennon, Paul McCartney, Ringo Starr en George Harrison, uitgedost in traditionele Indiase kledij, zaten aan een lange tafel bij een klif. Er waren een paar vrouwen en vriendinnen aanwezig, evenals actrice Mia Farrow, Mike Love van de Beach Boys en folkzanger Donovan. Zij waren op het zeven hectare grote landgoed voor een retraite van drie maanden. Saltzman vroeg of hij erbij mocht komen zitten. McCartney bood hem een stoel aan.

”Ik ging zitten en hoorde een schreeuw in mijn hoofd: Argh, dat zijn de Beatles!” zegt Saltzman, nu 78 en een regisseur in het bezit van een Emmy. Vier jaar eerder, in 1964, had Saltzman hen samen met 18.000 gillende fans live zien optreden in The Maple Leaf Garden in Toronto. Veel meer herinnerde hij zich er niet van. Nu, door een gelukkig toeval, stond hij voor de meest gelauwerde band van de wereld. De Beatles hadden zich gekoesterd in het succes van Sgt Pepper’s Lonely Hears Club Band, de vernieuwende en beeldbepalende elpee uit 1967 en waren bezig nummers te schrijven voor de opvolger die bekend zou worden als het Witte Album.

Saltzman vertelt dat het ijs direct was gebroken.
”Ben je Amerikaan?” vroeg Lennon aan Saltzman.
”Nee, Canadees”, zei Saltzman.
”Aha, hij komt uit een van de kolonies”, grapte Lennon.
Iedereen aan tafel moest hard lachen.
”Hou je Hare Koninklijke Hoogheid in ere?” vervolgde Lennon.
Saltzman antwoordde dat hij dat ”persoonlijk” niet deed.
McCartney en Starr begonnen zich er ook mee te bemoeien.
”Nou, de koningin staat op jullie geld…”
Saltzman antwoordde: ”Wij hebben de koningin op ons geld, maar eh.., ze woont bij jullie!”

De backpacker ging de erop volgende week om met de Beatles in de afgelegen retraite aan de Ganges. Ze mediteerden, zongen, aten vegetarisch eten en praatten. Meer dan 50 jaar nadat hij de Fab Four ontmoette heeft Saltzman een 79 minuten durende documentaire gemaakt, Meeting The Beatles in India. De film wordt becommentarieerd door Morgan Freeman en is geproduceerd door David Lynch en bevat onder meer zeldzame foto’s van de band genomen door Saltzman. Het zijn weemoedige beelden van de rocksterren op hun hoogtepunt, onbekommerd en relaxt.

”Het was een magische, pure ontmoeting. Ik was gek op hun muziek, maar ik was niet echt helemaal weg van hen als sterren, maar ze gedroegen zich normaal, zonder aanstellerij of ego”, zegt Saltzman. Hij nam tijdens drie gelegenheden foto’s van de band met zijn goedkope Pentax-camera. Op 30 van de 54 foto’s staat een Beatle. Toen ging hij naar huis en borg de kleurendia’s op in een kartonnen doos in zijn kelder, waar ze 32 jaar bleven totdat zijn dochter hem aanspoorde er iets mee te doen. Hij bracht in 2005 een boek met een gelimiteerde oplage uit waarin een paar foto’s stonden.

In de ashram had Ringo Starr zijn 16 mm-camera en 30 meter aan film aan Saltzman gegeven, zodat hij de band kon filmen en de opnames zelf kon houden, omdat ”dat nog wel eens wat waard kon zijn”, aldus Starr. De opname van drie minuten die Saltzman had gemaakt en mee naar huis had genomen is verloren gegaan en nooit meer teruggevonden. ”Ik dacht destijds eigenlijk niet dat ik iets met die foto’s en opname zou doen. Ik heb twaalf jaar lang geprobeerd de Beatles te interesseren in een project, maar ze hebben nooit gereageerd en ik gaf het op”, zegt Saltzman.

In de ashram, die werd omgeven door bossen vol met apen en vogelzang, is veel van het Witte Album ontstaan, het enige dubbelalbum van de band en eentje waarover de recensenten het niet eens konden worden. Saltzman denkt dat de band tussen de 30 en 48 nummers heeft geschreven, waarvan er vele op de nieuwe elpee terecht kwamen. Daartoe behoorden Back in the USSR, Happiness is a Warm Gun, Dear Prudence, Ob-La-Di-Ob-La-Da, Sexy Sadie, Helter Skelter en Revolution.

Ob-La-Di-Ob-La-Da ontstond op de treden voor een van de lage gebouwtjes waar de entourage verbleef. Saltzman herinnert zich dat hij op een dag langs een gebouwtje liep en Lennon en McCartney op het trapje ervoor zag zitten, die op hun akoestische gitaren de melodie speelden. Hij snelde terug, pakte de camera en nam foto’s van de twee, met een in gedachten verzonken Starr zittend aan de zijkant, vanaf een omheining met een hek. Saltzman herinnert zich dat Lennon en McCartney de eerste twee zinnen van het nummer ”steeds maar weer zongen, snel en langzaam en er plezier in hadden.” ”We hebben de riff”, zei McCartney tegen Saltzman, ”maar nog geen woorden.”

De Beatles bleven een aantal weken in India, behalve Ringo die al eerder wegging. De vervallen ashram is nog steeds een bedevaartplek voor fans van de Beatles. Saltzman beschouwt de ontmoeting als een ”levensveranderende ervaring”. In de film reproduceert hij die tijd door middel van illustraties, foto’s, opnames van de ashram en interviews. ”Lennon was het grappigst, met een ironische, plagende gevatheid. Starr leek erg rustig en nuchter. George was het stilst en degene die het meest in was voor een persoonlijk gesprek en Paul was het vriendelijkste en speelse lid van de band. ”Ik heb ze maar acht dagen meegemaakt. Maar het was allemaal erg magisch.”

(Bron: BBC.com)
(Vert: Liesbeth te Boekhorst)